“พริษฐ์” เปิดข้อมูลบริษัทกาสิโนร่วมมือรัฐบาลจัดงานซอฟต์พาวเวอร์ ตั้งคำถามส่งสัญญาณมีดีลแลกใบอนุญาตกาสิโนชุดแรกในไทยหรือไม่ ถามนายกฯ มีมาตรการสร้างความเชื่อมั่นอย่างไรว่าไม่นำไปสู่ปัญหาผลประโยชน์ทับซ้อน
วันที่ 20 มีนาคม 2568 ในการประชุมสภาผู้แทนราษฎร พริษฐ์ วัชรสินธุ สส.บัญชีรายชื่อ พรรคประชาชน ได้ตั้งกระทู้ถามสดด้วยวาจาต่อแพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี กรณีนโยบายซอฟต์พาวเวอร์ของรัฐบาล โดยนายกฯ มอบหมาย ประเสริฐ จันทรรวงทอง รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่ากระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เป็นผู้ตอบคำถามแทน
พริษฐ์ กล่าวว่า ตนเข้าใจว่านโยบายซอฟต์พาวเวอร์มีหลายภารกิจซ้อนกันอยู่ ไม่ว่าจะเป็น การยกระดับศักยภาพอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ 13 สาขาของประเทศ การยกระดับทักษะคนไทยผ่านโครงการ 1 ครอบครัว 1 ซอฟต์พาวเวอร์ (OFOS) แต่ภารกิจทั้งหมดนั้นจะถูกขับเคลื่อนผ่านกลไกสำนักงานส่งเสริมวัฒนธรรมสร้างสรรค์ หรือ THACCA ซึ่งกำกับดูแลโดยคณะกรรมการยุทธศาสตร์ซอฟต์พาวเวอร์แห่งชาติที่มีนายกฯ เป็นประธานและรองนายกฯ ประเสริฐ เป็นกรรมการ
เมื่อวันที่ 8 ม.ค. ที่ผ่านมา ตนเห็น THACCA จัดงานแถลงข่าวเพื่อประกาศโครงการใหม่ที่เป็นความร่วมมือระหว่าง THACCA กับบริษัทเอกชนต่างชาติชื่อว่า Melco Resorts & Entertainment น่าจะเป็นความร่วมมือที่รัฐบาลภูมิใจและคิดว่าประเทศได้ประโยชน์ค่อนข้างมาก เพราะในงานแถลงข่าวประธานคณะกรรมการพัฒนาซอฟต์พาวเวอร์แห่งชาติถึงกับเอ่ยว่า ความร่วมมือครั้งนี้นับเป็น “ครั้งแรกของไทย” ที่ประเทศไทยได้ร่วมมือกับองค์กรเอกชนนานาชาติเพื่อขับเคลื่อนเรื่องซอฟต์พาวเวอร์ เพราะความร่วมมือในระดับนานาชาติก่อนหน้านี้ มักเป็นความร่วมมือกับหน่วยงานภาครัฐในประเทศอื่น
เท่าที่เห็นตอนนี้ความร่วมมือมี 2 เรื่องหลัก (1) ร่วมมือจัดงาน THACCA Global Soft Power Talks เมื่อ 24 ก.พ. มีผู้เชี่ยวชาญอุตสากรรมสร้างสรรค์ทั่วโลกบินมาร่วมงานในฐานะวิทยากร มีนายกฯ มาเปิดงาน (2) ร่วมมือจัดโครงการ THACCA x Melco Academy ที่เป็นการแจกทุนให้นักศีกษาไทยได้มีโอกาสไปเข้าร่วมการอบรมเป็นระยะเวลา 3 เดือน กับผู้เชี่ยวชาญที่มีชื่อเสี่ยงในสาขาต่างๆ ที่ต่างประเทศ ค่าใช้จ่ายทั้งหมด นักศึกษาที่ได้รับคัดเลือกไม่ต้องออกแม้แต่บาทเดียว ฟรีทั้งค่าเดินทาง ค่าที่พัก ค่าอบรม แต่มีการประกาศในงานแถลงข่าว ว่าจะมีกิจกรรมเพิ่มเติมอีก 2-3 กิจกรรมในปีนี้
ทั้งหมดนี้อาจจะฟังดูดี แต่คำถามที่ตนมีคือ (1) ความร่วมมือระหว่าง THACCA กับ Melco ประกอบไปด้วยกิจกรรมอะไรบ้าง มีการเซ็นสัญญาหรือการทำ MOU หรือไม่ ถ้ามีตนจะหาอ่านได้ที่ไหน (2) งบประมาณของกิจกรรมทั้งหมดที่ผ่านมา ทั้งงาน Global Soft Power Talks” ค่าถ่ายทำ ค่าสถานที่ ค่าวิทยากร และโครงการฝึกอบรมนักศึกษาไทยที่ต่างประเทศของ THACCA x Melco Academy ทั้งค่าเดินทาง ค่าที่พัก ค่าอบรม รวมทั้งหมดกี่บาท ใครเป็นคนออก บริษัท Melco ออกกี่บาท หน่วยงานรัฐออกเท่าไหร่ และกิจกรรมอื่นๆ ที่จะตามมามีอะไรบ้าง งบประมาณอีกกี่บาท ใครเป็นคนออก
ด้านประเสริฐตอบคำถามแรกว่า ซอฟต์พาวเวอร์เป็นนโยบายสำคัญเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ ที่ถามว่ามีการเซ็นสัญญาหรือ MOU กับบริษัทดังกล่าวหรือไม่ ขอยืนยันว่าไม่มีแต่อย่างใด กิจกรรมที่ผ่านมาบริษัท Melco เป็นคนออกค่าใช้จ่ายทั้งหมด เรายังไม่ทราบวงเงินที่ใช้เนื่องจากบริษัทเป็นคนรับผิดชอบ
จากนั้น พริษฐ์ถามคำถามต่อมาว่า มีรายละเอียดหนึ่งที่รัฐมนตรียังไม่ได้พูดถึงและเป็นรายละเอียดที่ตลอดกว่า 1 ชั่วโมงตอนแถลงข่าวเปิดตัวโครงการก็ไม่มีฝ่ายไหนพูดถึง เมื่อวานนี้ (19 มี.ค.) นายกฯ เพิ่งชวนคนไทยใส่กางเกงช้างช่วงสงกรานต์ แต่รายละเอียดเกี่ยวกับความร่วมมือครั้งนี้ที่เรียกได้ว่าเป็น “ช้างในห้อง” คือบริษัท Melco ที่ท่านร่วมมือด้วยนี้เป็นบริษัทที่ทำ “กาสิโน”
ตนต้องบอกว่าการเป็นบริษัท “กาสิโน” ไม่ได้เป็นเรื่องผิด ตราบใดที่มีใบอนุญาตประกอบกิจการในประเทศอย่างถูกต้องและหากดำเนินกิจการโดยไม่ขัดกฎหมายหรือหลักธรรมาภิบาล แต่เราต้องเอาความจริงมาพูดว่าบริษัทที่ THACCA ร่วมมืออยู่นี้เป็นบริษัท “กาสิโน” เพื่อทำให้เราเห็นภาพชัดขึ้นว่าเหตุผลที่คาดว่าทำให้บริษัทดังกล่าวอยากมาร่วมมือกับ THACCA เป็นเพราะรัฐบาลนี้กำลังจะมีการออกใบอนุญาตกาสิโนในประเทศไทย
กาสิโนเรียกได้ว่าเป็นธุรกิจหลักของบริษัทดังกล่าว ปัจจุบันมีการเปิดให้บริการกาสิโนทั้งหมด 5 แห่งใน 3 ประเทศ โดยในเขตบริหารพิเศษมาเก๊า Melco ถือเป็นหนึ่งในยักษ์ใหญ่ มีสัดส่วนตลาดอยู่ที่ประมาณ 15 เปอร์เซ็นต์ จริงอยู่ว่าสถานบริการต่างๆ ของบริษัทเป็นรีสอร์ตครบวงจร (Integrated Resort) ที่ไม่ได้มีแต่กาสิโน แต่ก็ไม่มีรีสอร์ตครบวงจรของบริษัทดังกล่าวแม้แต่ที่เดียวที่ไม่มีกาสิโน แม้สัดส่วนพื้นที่รีสอร์ตของดังกล่าวมีสัดส่วนที่เป็นกาสิโนประมาณ 5-15 เปอร์เซ็นต์ แต่หากพูดถึงรายได้ 5 ปีล่าสุดของบริษัท มีสัดส่วนรายได้จากกาสิโนสูงกว่า 80 เปอร์เซ็นต์
ที่ผ่านมา Melco พึ่งพารายได้จากธุรกิจในมาเก๊าเป็นหลัก คิดเป็นเกือบ 90% ของรายได้ในปีสุดท้ายช่วงก่อนโควิด แต่ตั้งแต่โควิดเป็นต้นมา เมื่อรัฐบาลจีนมีมาตรการที่เข้มงวดขึ้นในการควบคุมนักท่องเที่ยวจีนที่เดินทางไปเล่นพนันในต่างประเทศ เราเห็นว่ารายได้กาสิโนที่มาเก๊าตกมาอยู่เพียง 60-65% ของรายได้ก่อนโควิด กำไรจากการดำเนินงานปีล่าสุดของบริษัทก็ยังอยู่แค่ 64% เทียบกับก่อนโควิด บทวิเคราะห์จากสำนักข่าวนิกเคอิ (Nikkei) ระบุอีกว่า Melco ฟื้นตัวช้ากว่าคู่แข่ง โดยคาดว่าเป็นเพราะคู่แข็งมีธุรกิจด้านอื่นนอกเหนือจากกาสิโนที่แข็งแรง
เมื่อเจอสถานการณ์แบบนี้ จึงเข้าใจได้ที่บริษัทดังกล่าวจะพยายามแสวงหาโอกาสในการขยายกิจการกาสิโนไปที่ประเทศอื่น และไม่แปลกใจที่บริษัทจะมองมาที่ประเทศไทย เพราะพอทราบถึงนโยบายของรัฐบาล CEO ของบริษัทเคยพูดถึงโอกาสในการทำกาสิโนในไทยว่าเป็น “โอกาสของยุคสมัย ที่อาจเกิดขึ้น 100 ปีครั้ง” และเมื่อต้นปีได้มีการยืนยันว่าบริษัท Melco ได้มาเปิดสำนักงานในไทยเรียบร้อยแล้ว
ในมุมธุรกิจเราเข้าใจได้ว่าทำไมบริษัทดังกล่าวถึงสนใจการมาทำกาสิโนในไทย และเข้าใจได้เช่นกันว่าทำไมถึงอยากเข้าหารัฐบาลไทยและทำโครงการร่วมกับ THACCA แต่ในมุมรัฐบาลและในมุม THACCA ที่มีเป้าหมายหลักในการยกระดับทักษะคนไทย ตนต้องตั้งคำถาม 3 ข้อ
(1) ในบรรดาบริษัทชั้นนำด้านอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ทั่วโลกเป็นร้อยเป็นพันบริษัทที่ท่านสามารถแสวงหาความร่วมมือได้เพื่อยกระดับทักษะคนไทย ทำไมรัฐบาลถึงเลือกจะทำความร่วมมือแบบพิเศษกับแค่บริษัทเดียวซึ่งเป็นบริษัทกาสิโน ถ้าจะให้เหตุผลว่าเป็นเพราะ Melco สามารถเข้าถึงวิทยากรที่มีชื่อเสียง รัฐบาลกล้าพูดจริงหรือว่ารัฐบาลไม่สามารถเข้าหาหรือขอความร่วมมือจากบริษัทอื่นๆ ที่มีเชี่ยวชาญพอๆ กันด้านอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ได้ เพราะหนึ่งในผู้เชี่ยวชาญด้านอาหารที่ Melco ดึงมานั้น ก็เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านอาหารที่เปิดโรงเรียนเปิดสอนอาหารที่ไทยอยู่แล้ว
(2) หรือหากยืนยันว่าจำเป็นจริงๆ ที่ต้องร่วมมือกับบริษัทดังกล่าว ท่านเคยศึกษาโดยละเอียดหรือไม่ว่าบริษัทดังกล่าวไม่มีประวัติ พฤติกรรม หรือการดำเนินการทางธุรกิจอะไรที่น่ากังวล โดยตนต้องย้ำและให้ความเป็นธรรมว่าบริษัทดังกล่าวยังไม่ได้ถูกพิสูจน์ว่ากระทำความผิดด้านอะไร แต่สำนักข่าวต่างประเทศ เคยมีการรายงานว่าบริษัทดังกล่าวเคยถูกสอบสวนโดยหน่วยงานที่ออสเตรเลียเมื่อไม่กี่ปีก่อนจากกรณีไปซื้อหุ้นในกาสิโนที่เคยมีปัญหาเรื่องการฟอกเงินและเคยร่วมธุรกิจกับกลุุ่มนายหน้าที่เชื่อมโยงกับกลุ่มอาชญากรรมในจีน และปี 2563 มีรายงานข่าวว่าบริษัทดังกล่าวเคยถูกสอบสวนโดยหน่วยงานที่ญี่ปุ่น จากกรณีที่นักการเมืองญี่ปุ่นคนหนึ่ง มีการรับสินบนจากบริษัทการพนันอีกเจ้าหนึ่ง
(3) ในภาพรวมท่านคิดว่าการที่รัฐบาลตัดสินใจร่วมมือกับบริษัทดังกล่าว เกี่ยวข้องหรือไม่กับการที่รัฐบาล กำลังเดินหน้าเรื่องการออกใบอนุญาตกาสิโน เกี่ยวข้องหรือไม่กับการที่ ครม. เพิ่งรับหลักการร่าง พ.ร.บ.สถานบันเทิงครบวงจรไปเมื่อวันที่ 13 ม.ค. ที่ผ่านมา และคาดว่าจะเสนอเข้าสภาเร็วๆนี้ หรือถามกลับกัน หากรัฐบาลไม่มีนโยบายกาสิโน ท่านคิดว่าความร่วมมือระหว่าง THACCA กับบริษัทกาสิโนนี้ จะเกิดขึ้นหรือไม่
ประเสริฐตอบคำถามที่สองว่า บริษัท Melco เป็นผู้สนับสนุนงานด้านศิลปะและซอฟต์พาวเวอร์รายใหญ่ในเขตบริหารพิเศษมาเก๊า มีทรัพยากรและเครือข่ายในอุตสาหกรรมหลักๆ ที่เกี่ยวข้องกับซอฟต์พาวเวอร์ดังนั้นการที่บริษัทให้การสนับสนุนและทำงานร่วมกับ THACCA จึงไม่ใช่เรื่องแปลก ไม่มีเงื่อนไขที่ต้องไปเอื้อประโยชน์ให้บริษัท Melco แต่อย่างใดและไม่เกี่ยวข้องกับการออกใบอนุญาตกาสิโน ส่วนร่าง พ.ร.บ.สถานบันเทิงครบวงจร มีรายละเอียดที่ต้องเปลี่ยนแปลงอีกมาก
ยืนยันไม่ได้กีดกันบริษัทอื่น ถ้ามีบริษัทใดในโลกนี้ที่ต้องการมาทำงานร่วมกับประเทศไทยในเรื่องซอฟต์พาวเวอร์ รัฐบาลก็ยินดี แต่เนื่องจาก Melco เสนอเงื่อนไขที่ประเทศไทยไม่ได้เสียประโยชน์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเป็นผู้ออกค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน
สำหรับเรื่องการตรวจสอบ บริษัทนี้จดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมายในมาเก๊า ดำเนินธุรกิจมานาน กรณีที่มีประเด็นต่างๆ ก็ยังไม่เคยมีคำวินิจฉัยว่าบริษัทนี้เป็นบริษัทที่มีความผิด ดังนั้นเรื่องนี้เราใช้ความระมัดระวังและได้ศึกษาอย่างละเอียเสร็จแล้ว อยู่ระหว่างรับฟังความคิดเห็นของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จะพยายามดูให้ว่าควรดำเนินการอย่างไรต่อไป
