นายกฯ
แถลงแนวทางการแก้ไขปัญหาหนี้ทั้งระบบ ยืนยันรัฐบาลห่วงใยลูกหนี้ทุกกลุ่ม
เดินหน้าแก้ไขปัญหา
ขอความร่วมมือทุกภาคส่วนร่วมกันแก้หนี้ทั้งระบบให้จบภายในรัฐบาลนี้ ‘ลั่น’ ผู้เป็นหนี้ในระบบต้องได้รับสินเชื่ออย่างเหมาะสมและเป็นธรรม
วันที่
12 ธันวาคม 2566 เวลา 14.00 น.
ที่ตึกสันติไมตรี ทำเนียบรัฐบาล นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี
แถลงข่าวการจัดการหนี้ทั้งระบบ โดยกล่าวว่า
ปัญหาหนี้สินเป็นปัญหาเรื้อรังที่อยู่กับสังคมไทยมายาวนาน
ทั้งในส่วนของหนี้นอกระบบ ซึ่งรัฐบาลได้กำหนดให้การแก้ไขปัญหาหนี้นอกระบบเป็นวาระแห่งชาติ
ตามที่ได้แถลงนโยบายที่ทำเนียบรัฐบาลไปแล้วเมื่อวันที่ 28
พฤศจิกายน และอีกครั้งเมื่อวันที่ 8 ธันวาคม ที่ผ่านมา
นายกรัฐมนตรี
กล่าวว่า วันนี้ขอพูดถึงหนี้ในระบบ ซึ่งก็มีปัญหาไม่แพ้กับหนี้นอกระบบ ทั้งหนี้สินล้นพ้นตัว
จนส่งผลกระทบต่อการทำงาน บางรายเป็นหนี้เสียคงค้างเป็นเวลานาน
จนขาดโอกาสในการประกอบอาชีพ ดังนั้นการดูแลลูกหนี้ในระบบที่ประสบปัญหาจึงถือเป็นวาระแห่งชาติเช่นเดียวกัน
“รัฐบาลนี้จะให้ความสำคัญกับการแก้ไขปัญหาหนี้
ทั้งระบบทั้งการจัดการกวาดล้างหนี้นอกระบบ และการดูแลลูกหนี้ในระบบ
ให้ได้รับสินเชื่ออย่างเหมาะสมและเป็นธรรม และก่อนจะพูดถึงมาตรการที่จะทำ
ผมต้องขอชี้แจงก่อนอย่างนึง ผมไม่ได้กล่าวว่าการเป็นหนี้เป็นสิ่งที่ชั่วร้าย
โลกนี้มีหนี้ที่ดีอยู่ซึ่งก็คือหนี้ที่นำไปจับจ่ายใช้สอยหรือประกอบธุรกิจโดยไม่เกินความสามารถ
เป็นหนี้ที่จะก่อให้เกิดการหมุนเวียนของเศรษฐกิจ เพิ่มจำนวนเงินในระบบทั้งประเทศ
ดังนั้นการมีลูกหนี้ที่ดีจึงเป็นกลไกที่สำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ
แต่ต้องเข้าใจว่า สภาพเศรษฐกิจในช่วงที่ผ่านมาอาจทำให้กลไกเหล่านี้มีข้อติดขัดหลายอย่าง
จนปัญหาสั่งสมจนใหญ่เกินกว่าจะแก้ได้โดยปราศจากภาครัฐ” นายกฯกล่าว
นายเศรษฐา
กล่าวว่า วันนี้พวกเราไม่สามารถจะปล่อยให้ลูกหนี้ที่ประสบปัญหานี้เผชิญปัญหาอยู่อย่างลำพัง
ถึงเวลาแล้วที่ภาครัฐจะขอยื่นมือเข้าไปช่วยเหลือผู้ที่ประสบปัญหาหนี้ทุกคน
ให้กลับมาเป็นส่วนหนึ่งของกลไกทางเศรษฐกิจที่แข็งแรง
.
นายกรัฐมนตรี กล่าวว่า เพื่อให้เห็นภาพแนวทางการแก้ไขปัญหาให้กับลูกหนี้ที่ชัดเจน ขอแบ่งกลุ่มลูกหนี้ในระบบที่ประสบปัญหาออกเป็น 4 กลุ่ม ได้แก่
กลุ่มที่
1 คือ ลูกหนี้ที่ได้รับผลกระทบจาก Covid-19
กลุ่มที่
2 คือ กลุ่มที่มีรายได้ประจำ แต่มีภาระหนี้จำนวนมากจนเกินศักยภาพในการชำระคืนหนี้
กลุ่มที่
3 คือ กลุ่มที่มีรายได้ไม่แน่นอน ทำให้การชำระคืนหนี้ไม่ต่อเนื่อง
และกลุ่มที่
4 คือ กลุ่มที่เป็นหนี้เสียคงค้าง เป็นระยะเวลานาน
ซึ่งทุกกลุ่มที่กล่าวไปทั้งหมด
มีข้อสังเกตที่เหมือนกันอย่างหนึ่ง พวกเขาไม่สามารถผ่อนชำระหนี้ได้จนกลายเป็นหนี้เสีย
และเมื่อเป็นหนี้เสียก็ถูกเรียกเก็บดอกเบี้ยปรับเพิ่ม
และวนกลับไปทำให้ชำระไม่ไหวอีก วงจรแบบนี้ส่งผลให้ติดเครดิตบูโร
ไม่สามารถขอสินเชื่อในระบบต่อได้ หรือบางรายที่ค้างชำระเป็นเวลานานก็จะถูกดำเนินการตามกฎหมาย
นายกรัฐมนตรี
กล่าวว่า แม้ว่าลูกหนี้ทุกกลุ่มจะมีสภาพปัญหาคล้ายกัน แต่ต้นตอของปัญหาพวกเค้านั้นต่างกัน
ดังนั้นรัฐบาลจึงเตรียมแนวทางช่วยเหลือที่แตกต่างกันตามสาเหตุของปัญหาเพื่อให้สอดคล้องกับลักษณะของลูกหนี้แต่ละกลุ่ม
ซึ่งผมจะขอเล่าให้ฟังถึงแนวทางในแต่ละกลุ่มดังนี้สำหรับลูกหนี้ในกลุ่มที่ 1 คือ
ลูกหนี้ที่ได้รับผลกระทบจาก Covid-19 กลุ่มนี้
โดยปกติจะมีประวัติการชำระหนี้มาโดยตลอด
แต่สถานการณ์โควิดทำให้ธุรกิจต้องสะดุดหยุดลง ขาดสภาพคล่อง
จนไม่สามารถชำระคืนหนี้ได้ อีกส่วนหนึ่งบางรายเป็นหนี้ครั้งแรกในช่วงโควิด
เพราะต้องการเงินทุนไปหมุนเวียน
แต่สุดท้ายกลายเป็นหนี้เสียจนไม่สามารถประกอบธุรกิจต่อได้
กลุ่มนี้จะต้องได้รับการช่วยเหลือให้หลุดพ้นจากการเป็นหนี้เสีย
หรือได้รับการพักชำระหนี้เพื่อผ่อนปรนภาระเป็นการชั่วคราว
นายกรัฐมนตรี
กล่าวว่า สำหรับลูกหนี้รายย่อย ซึ่งส่วนใหญ่มีหนี้เสียกับธนาคารออมสินและ ธ.ก.ส.
รัฐบาลจึงกำหนดให้ธนาคารทั้งสองแห่ง ติดตามทวงถามหนี้ตามสมควร
และให้ความช่วยเหลือแก่ลูกหนี้กลุ่มนี้ เพื่อให้ไม่เป็นหนี้เสียอีกต่อไป
โดยคาดว่าจะช่วยเหลือลูกหนี้รายย่อยในกลุ่มนี้ ได้ประมาณ 1.1
ล้านราย ส่วนลูกหนี้ SMEs สถาบันการเงินของรัฐจะเข้าไปช่วยเหลือผ่านการปรับปรุงโครงสร้างหนี้
และพักชำระหนี้ให้กับลูกหนี้ SMEs ที่อยู่กับแบงค์รัฐ
ทั้งบุคคลธรรมดาและนิติบุคคล เป็นระยะเวลา 1 ปี
โดยคาดว่าจะช่วยเหลือลูกหนี้ SMEs เหล่านี้ได้ครอบคลุมมากกว่าร้อยละ
99 ของจำนวนลูกหนี้ที่เป็นหนี้เสียในกลุ่มนี้ นับเป็นจำนวนกว่า
100,000 ราย
นายเศรษฐา
กล่าวว่า แนวทางช่วยเหลือสำหรับกลุ่มที่ 2 คือ ลูกหนี้ที่มีรายได้ประจำ
แต่มีภาระหนี้จำนวนมากจนเกินศักยภาพ โดยอาจจะแบ่งออกเป็นสองกลุ่มย่อยได้แก่
กลุ่มข้าราชการ ครู ตำรวจ ทหาร ที่มักจะมีหนี้กับสถาบันการเงิน และกลุ่มที่เป็นหนี้บัตรเครดิต
กลุ่ม ข้าราชการ ครูและบุคลากรทางการศึกษา ตำรวจ ทหาร จะได้รับการช่วยเหลือผ่าน 3 แนวทางด้วยกัน แนวทางแรก คือการลดดอกเบี้ยสินเชื่อไม่ให้สูงจนเกินไป
เพราะเป็นกลุ่มที่มีรายได้ประจำและถือว่ามีความเสี่ยงต่ำ แนวทางที่สอง
จะต้องโอนหนี้ทั้งหมดไปไว้ในที่เดียว เช่น ที่สหกรณ์
เพื่อให้การตัดเงินเดือนนำมาชำระหนี้ทำได้สะดวก และสอดคล้องกับรายได้ของลูกหนี้
และแนวทางสุดท้ายคือบังคับใช้หลักเกณฑ์การตัดเงินเดือน
ให้ลูกหนี้มีเงินเดือนเหลือเพียงพอต่อการดำรงชีพอย่างมีศักดิ์ศรี
นายกรัฐมนตรี
กล่าวว่า ทั้งสามแนวทางนี้ จะต้องทำพร้อมกันทั้งหมด ขอยกตัวอย่างลูกหนี้ในกลุ่มนี้
คือคุณครูและบุคลากรทางการศึกษา ปัจจุบันมีครูกว่า 900,000 ราย
ที่ประสบปัญหาหนี้สิน บางราย มีภาระหนี้สินหนักจนกระทบการใช้ชีวิตและการทำงาน ซึ่งผมขอชื่นชมธนาคารออมสินที่ได้มีโครงการสินเชื่อสหกรณ์ออมทรัพย์เพื่อแก้ไขหนี้บุคลากรภาครัฐ
โอนหนี้มารวมไว้ที่สหกรณ์ แล้วให้สหกรณ์ลดดอกเบี้ยในอัตราพิเศษให้กับลูกหนี้
ถือว่าช่วยลดภาระให้ลูกหนี้เหล่านี้มีพื้นที่หายใจได้เป็นอย่างดี ดังนั้นหากหน่วยงานอื่น
ๆ พบว่า ข้าราชการในสังกัดกำลังประสบปัญหาหนี้สินขอให้ปรึกษาหารือกับธนาคารออมสิน
เพื่อขอสินเชื่อในลักษณะเดียวกันนี้ก็ได้ นอกจากนี้
กระทรวงศึกษาธิการก็มีระเบียบกำหนดให้ครูต้องมีเงินเดือนเหลือจ่ายอย่างน้อยร้อยละ 30 หลังจากตัดจ่ายหนี้ไปแล้ว
“แต่ผมขอให้กระทรวงศึกษาธิการ
กำชับและผลักดันให้ระเบียบดังกล่าวมีผลบังคับใช้อย่างทั่วถึง และขอให้กระทรวงอื่น ๆ
มีระเบียบหลักเกณฑ์ลักษณะเดียวกันนี้
เพื่อช่วยแบ่งเบาภาระให้ข้าราชการในสังกัดของตน
สำหรับลูกหนี้บัตรเครดิตและสินเชื่อส่วนบุคคล หากเป็นหนี้เสีย
ก็จะสามารถเข้าร่วมโครงการคลินิกแก้หนี้ ซึ่งธนาคารแห่งประเทศไทย
ได้ร่วมกับเจ้าหนี้บัตรเครดิตรายใหญ่เกือบทั้งหมด
ช่วยปรับปรุงโครงสร้างหนี้ให้กับลูกหนี้ โดยนำเงินต้นคงค้าง
มาทำตารางผ่อนชำระใหม่ให้ยาวถึง 10 ปี และลดดอกเบี้ยจากร้อยละ
16-25 เหลือเพียงร้อยละ 3-5 เท่านั้น
และล่าสุดได้มีการปรับเงื่อนไขการเข้าร่วมโครงการให้ง่ายและยืดหยุ่นขึ้น เพื่อให้สามารถช่วยเหลือลูกหนี้ได้ครอบคลุมมากยิ่งขึ้นอีกด้วย
โดยผู้มีหนี้ส่วนบุคคลที่ไม่มีหลักประกันสามารถสมัครเข้าร่วมโครงการดังกล่าวได้ผ่าน
เว็บ “เด็ท คลีนิค บาย แซม ดอทคอม” นายกฯกล่าว
นายเศรษฐา
กล่าวว่า แนวทางช่วยเหลือสำหรับลูกหนี้กลุ่มที่ 3 คือ กลุ่มที่มีรายได้ไม่แน่นอน
ทำให้การชำระคืนหนี้ไม่ต่อเนื่อง เช่น เกษตรกร ลูกหนี้เช่าซื้อ
และลูกหนี้กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) กลุ่มนี้จะได้รับการช่วยเหลือ
โดยการพักชำระหนี้เป็นการชั่วคราว การลดดอกเบี้ย หรือลดเงินผ่อนชำระในแต่ละงวดให้ต่ำลงเพื่อให้สอดคล้องกับรายได้ของลูกหนี้
ตัวอย่างของลูกหนี้กลุ่มนี้ คือ ลูกหนี้เกษตรกร ซึ่งมีรายได้ไม่แน่นอน
เนื่องจากรายได้ของพวกเขาขึ้นอยู่กับสภาพอากาศและปริมาณผลผลิต
เพื่อให้ความช่วยเหลือแก่ลูกหนี้กลุ่มนี้
รัฐบาลได้มีโครงการพักชำระหนี้ให้แก่เกษตรกรแล้ว
โดยพักทั้งหนี้เงินต้นและดอกเบี้ยเป็นเวลา 3 ปี
ซึ่งโครงการนี้มีเกษตรกรเข้าร่วมการพักหนี้กว่า 1.5 ล้านราย
นายกรัฐมนตรี
กล่าวว่า สำหรับลูกหนี้ กยศ. ซึ่งบางส่วนไม่มีงานทำหรือมีรายได้ไม่เพียงพอที่จะนำมาชำระหนี้
กยศ. หลังจากจบการศึกษา กยศ.ได้ดำเนินการปรับโครงสร้างหนี้ให้กับลูกหนี้ดังกล่าว
ซึ่งรวมถึงการลดดอกเบี้ย ลดเบี้ยปรับ เปลี่ยนลำดับการตัดชำระหนี้
และยกเลิกผู้ค้ำประกัน ซึ่งมาตรการนี้ จะช่วยลูกหนี้ กยศ. ได้กว่า 2.3
ล้านราย สำหรับลูกหนี้เช่าซื้อรถยนต์หรือรถจักรยานยนต์
สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค ได้ออกประกาศเพื่อกำหนดดอกเบี้ยเช่าซื้อ เช่น
ในกรณีเช่าซื้อรถใหม่ต้องคิดดอกเบี้ยไม่เกินร้อยละ 10 ต่อปี
และกรณีรถจักรยานยนต์ต้องไม่เกินร้อยละ 23 ต่อปีและลดดอกเบี้ยผิดนัด
ให้ต่ำลง รวมทั้งให้ส่วนลดหากลูกหนี้สามารถปิดบัญชีได้ก่อนกำหนด นอกจากนี้กระทรวงการคลัง
ร่วมกับธนาคารแห่งประเทศไทย และ
สคบ.อยู่ระหว่างการปรับแนวทางกำกับดูแลธุรกิจเช่าซื้อ ให้เข้มข้นมากยิ่งขึ้น
เพื่อคุ้มครองผู้บริโภค ลดความเสี่ยงเชิงระบบ และรักษาเสถียรภาพของระบบเศรษฐกิจการเงินในภาพรวมต่อไป
นายเศรษฐา
กล่าวว่า แนวทางช่วยเหลือสำหรับลูกหนี้กลุ่มที่ 4
กลุ่มนี้เป็นหนี้เสียคงค้างกับสถาบันการเงินของรัฐ มาเป็นระยะเวลานาน
กลุ่มนี้จะโอนไปยังบริษัทบริหารสินทรัพย์ ที่เกิดจากการร่วมทุนระหว่างสถาบันการเงินของรัฐ
และบริษัทบริหารสินทรัพย์
ซึ่งจะทำให้การปรับปรุงโครงสร้างหนี้ให้กับลูกหนี้เป็นไปอย่างคล่องตัวมากขึ้น ผมคาดว่ามาตรการนี้จะสามารถช่วยเหลือลูกหนี้ในกลุ่มนี้ได้ประมาณ
3 ล้านราย
นายกรัฐมนตรี
กล่าวว่า ทั้งหมดที่เล่ามาจะเห็นได้ว่าครั้งนี้รัฐบาลได้กำหนดแนวทางช่วยเหลือลูกหนี้หลากหลายกลุ่มด้วยกัน
มีทั้งมาตรการ ที่ครม.ได้เห็นชอบไปแล้ว เช่น การพักหนี้เกษตร
มาตรการที่สามารถดำเนินการขยายผลได้ทันที เช่น เรื่องหนี้ครู หนี้ข้าราชการ
หนี้บัตรเครดิต หนี้เช่าซื้อรถยนต์ หรือมอเตอร์ไซต์ เมื่อวันที่ 1
ธันวาคม ที่ผ่านมา กระทรวงมหาดไทยได้เริ่มเปิดรับลงทะเบียนหนี้นอกระบบ
ซึ่งผมก็หวังว่าจะมีการติดตามเจ้าหนี้
และลูกหนี้ให้เข้าสู่กระบวนการไกล่เกลี่ยต่อไป อย่าให้หายเงียบ ตามแนวทางที่ผมได้มอบไว้
อย่างไรก็ตาม
ทั้งหมดนี้เป็นเพียงการแก้ไขปัญหาที่ปลายเหตุในระยะเร่งด่วน เพื่อต่อลมหายใจให้ลูกหนี้ทุกกลุ่ม ในระยะยาว ควรมีการแก้ปัญหาในระดับโครงสร้าง
โดยยกระดับการให้บริการสินเชื่อให้เหมาะสมและเป็นธรรม
ซึ่งกระทรวงการคลังได้ร่วมกับหน่วยงานต่าง ๆ
จัดทำแนวทางเพื่อยกระดับการให้สินเชื่อและการค้ำประกันสินเชื่อ
ให้สะท้อนความเสี่ยงของลูกหนี้ได้มากขึ้น เป็นธรรม
มีมาตรการคุ้มครองผู้บริโภคที่เหมาะสม และป้องกันปัญหาการก่อหนี้เกินศักยภาพ เช่น
หลักเกณฑ์การให้สินเชื่ออย่างรับผิดชอบและเป็นธรรม ที่ธนาคารแห่งประเทศไทย
กำหนดให้สถาบันการเงิน ต้องคำนวณอัตราดอกเบี้ยตามความเสี่ยงของลูกหนี้ และกำหนดให้การผ่อนชำระสินเชื่อ
ต้องให้ผู้กู้ยืมมีเงินเหลือเพียงพอต่อการดำรงชีพ
นายกรัฐมนตรี
กล่าวว่า การให้สินเชื่อโดยพิจารณาจาก
ข้อมูลอื่นนอกเหนือจากประวัติการชำระสินเชื่อ เช่น ประวัติการชำระค่าน้ำ หรือค่าไฟ
ของลูกหนี้ ซึ่งจะช่วยให้ประชาชน เข้าถึงสินเชื่อในระบบได้ง่ายขึ้น
การผลักดันให้สหกรณ์ออมทรัพย์และสหกรณ์เครดิตยูเนี่ยน
รายงานข้อมูลเครดิตไปยัง NCB
เพื่อให้ผู้ให้สินเชื่อทุกรายสามารถประเมิน
ความสามารถในการชำระหนี้ของลูกหนี้
และการจัดการบุริมสิทธิในการตัดเงินเดือนของลูกหนี้ ที่เป็นธรรมกับทุกฝ่าย
เพื่อชำระหนี้กับผู้ให้สินเชื่อได้อย่างเหมาะสม
นอกจากนี้
สำหรับกลุ่มลูกหนี้สินเชื่อส่วนบุคคลที่มีปัญหาหนี้เรื้อรัง (Persistent Debt: PD) ธนาคารแห่งประเทศไทยก็ได้กำหนดให้ เจ้าหนี้ต้องช่วยปรับปรุงโครงสร้างหนี้
ให้สอดคล้องกับความสามารถในการชำระหนี้ รวมทั้งปรับลดอัตราดอกเบี้ยและค่าธรรมเนียมต่าง
ๆ รวมกันต้องไม่เกินร้อยละ 15 ต่อปี และปิดจบหนี้ให้ได้ภายใน
5 ปี
นายกรัฐมนตรีกล่าวว่า ท้ายที่สุดเพื่อแก้ไขปัญหาหนี้ให้สำเร็จและมีผลอย่างยั่งยืน หลายหน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชนได้ร่วมกันเสริมความรู้และพัฒนาทักษะการบริหารจัดการเงินให้แก่ประชาชน หรือจัดให้มีระบบการเงินชุมชนเพื่อช่วยเหลือลูกหนี้รายย่อยต่อไป สำหรับนักศึกษาที่กู้ กยศ. ก็ต้องผ่านการอบรมการบริหารจัดการหนี้ บุคลากรภาครัฐบรรจุใหม่ต้องผ่านการอบรมการเงินส่วนบุคคล รวมทั้งเพิ่มตัวช่วยแก้ไขปัญหาหนี้ประชาชน เช่น สร้างคนให้คำแนะนำการแก้หนี้ (debt counsellor) หรือคนไกล่เกลี่ยหนี้ (debt mediator) เพื่อช่วยให้คำแนะนำที่ถูกต้องแก่ลูกหนี้ที่ต้องการความช่วยเหลือนอกจากนี้ ภาครัฐยังส่งเสริมวินัยการออม เช่น บริการ “ออมเพลิน” ซึ่งเป็นโครงการนำร่อง ให้ประชาชนสามารถสะสมเงินออมแบบอัตโนมัติ (automatic saving) ในทุกครั้งที่ใช้จ่ายชำระค่าสินค้า เพื่อลดการเป็นหนี้ และส่งเสริมให้ประชาชนมีเงินออมที่เพียงพอหลังเกษียณอายุ
.
“รัฐบาลห่วงใยลูกหนี้ทุกกลุ่มและได้มีแนวทางช่วยเหลือลูกหนี้
ทั้งมาตรการระยะสั้นและระยะยาว การดำเนินมาตรการให้สำเร็จได้
จะต้องอาศัยความร่วมมือจากลูกหนี้ เจ้าหนี้ และหน่วยงานต่าง ๆ หลายภาคส่วน
ผมจึงมอบนโยบายให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และขอความร่วมมือจากทุกภาคส่วน
ให้มาร่วมกันแก้หนี้ทั้งระบบให้จบภายในรัฐบาลนี้
ร่วมกันสำรวจและซ่อมแซมกลไกทางเศรษฐกิจ เพื่อทำให้เครื่องจักรทางเศรษฐกิจเราทำงาน
เติบโต และขยายตัวต่อไปได้” นายกรัฐมนตรี กล่าว
