ธิดา ถาวรเศรษฐ : นี่ไม่ใช่เรื่องผูกใจเจ็บ อดีตต้องเป็นหนทางและเส้นทางนำไปสู่อนาคต ทางที่คุณเดินมามันมีซากศพคนตายนะ
ถอดเทปจากรายการ
คนดังนั่งเคลียร์ ช่อง 8
เมื่อวันที่
9 กันยายน 2567
ดำเนินรายการโดย
ดร.ยิ่งศักดิ์ จงเลิศเจษฎาวงศ์
ลิ้งค์ยูทูป : https://www.youtube.com/live/S4GEJzzS2mg
***
การเมืองวันนี้มีคนบอกว่ามาถึงจุดวิปริตสุด ๆ
อาจารย์มีความคิดเห็นอย่างไร? ***
น่าเป็นห่วงมาก
แต่อยากจะเรียนว่าคนเราคิดต่างกันได้
แต่การแก้ปัญหาของประเทศเพื่อให้เดินไปข้างหน้าเป็นเรื่องสำคัญ
ในฐานะที่ผ่านมาตั้งแต่ 14ตุลา16, ผ่าน 6ตุลา19 ผ่านเหตุการณ์พฤษภา’35,
จนกระทั่งเกิดรัฐประหารปี 2549 และมาถึงเหตุการณ์ปี 2553
เกิดความรุนแรงและความเสียหายมากมาย มาจนถึงอายุเราขนาดนี้ก็ยังเศร้าใจอยู่ว่า
ดูการเมืองที่เมื่อกี้อาจารย์พูดว่ามันวิปริต
ในทัศนะดิฉันก็คือยังไม่มีเสถียรภาพเลย โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือการฟอร์มรัฐบาลชุดนี้
แน่นอนดูเหมือนตลาดหุ้นขึ้น คล้าย ๆ กับว่าการเมืองน่าจะไปได้ แต่ในฐานะที่เราสังเกตการณ์การเมืองและผ่านการต่อสู้ภาคประชาชนมา
มองด้วยความเป็นกังวลว่าสถานการณ์ของประเทศไม่ดี การเมืองไม่มีเสถียรภาพ
คุณทักษิณข้ามขั้วมาอยู่ฝั่งอนุรักษ์นิยม
พูดง่าย ๆ ก็คือเราต้องยอมรับความจริง ดิฉันไม่รังเกียจนะใครเป็นอนุรักษ์นิยม คนดี
ๆ ทั้งหลายที่มีความคิดแตกต่างกันได้ อาจจะเป็นอนุรักษ์นิยม เสรีนิยม
หรือว่าสังคมนิยม ดิฉันคิดว่าไม่มีปัญหา แต่ว่าไม่ควรจะทำให้ประเทศชาติเสียหาย
นั่นก็คือไม่ควรจะมีการทำรัฐประหาร หรือฆ่าคนกลางถนนแล้วไม่มีใครรับผิดชอบ
แล้วก็ข้ามศพไปเลย นี่ยกตัวอย่าง
ฉะนั้น
ความรู้สึกของผู้คน ประชาชน ก็ยังเป็นความรู้สึกที่ไม่ดี ไม่น่าเชื่อถือ
ไม่น่าไว้วางใจ แล้วก็ดูว่าการเมืองที่จะเดินต่อไปนี้ลำบาก
เพราะว่าในฝั่งอนุรักษ์นิยมที่เป็นรัฐบาลเดิมแล้วให้คุณทักษิณข้ามขั้วมานั้น
เขาก็มีคนจำนวนมากมายและไม่เป็นเอกภาพ ไม่ได้เห็นด้วยกัน
คุณทักษิณอาจจะบอกมีบิ๊กดีล แต่ถามว่าแล้วที่วันก่อนคุณเศรษฐาถูกจัดการนั้น
คิดมาก่อนหรือเปล่า? ถ้าคิดมาก่อน คุณเศรษฐาน่าจะปลอดภัย บางคนบอกว่า 3
หมื่นเปอร์เซ็นด้วย
แต่สุดท้ายได้พิสูจน์ให้เห็นว่าการมาเป็นรัฐบาลไม่ใช่ว่าจะเป็นชัยชนะที่จะทำอะไรก็ได้
ต้องขึ้นอยู่กับว่า หนึ่ง บิ๊กดีลพอใจมั้ย อันที่สองก็พวกไม่ต้องบิ๊กในฝั่งอนุรักษ์นิยมด้วยกันพอใจมั้ย?
เพราะว่าตอนนี้ฝั่งที่เคยเป็นคู่แค้นเดิมเขาไม่จำเป็นต้องมีดีล
ยังมีความรู้สึกในด้านลบกับคุณทักษิณมาก เพราะฉะนั้นเสถียรภาพทางการเมืองไม่ดี
***
แปลกใจมั้ยคะ ทำไมคุณทักษิณไปเปิดดีลจับมือกับประชาธิปัตย์ ทั้ง ๆ
ที่รู้ว่าจับเสร็จแล้วข้างหน้าตัวเองคะแนนเสียแน่ที่ทำแบบนี้
เขาก็ต้องมีเหตุผลใช่มั้ยคะ ***
การที่คุณทักษิณข้ามขั้วมา
บางคนอาจจะบอกว่าเป็น win-win
ทั้งคู่ เพราะคุณทักษิณต้องการกลับมาประเทศและต้องการเป็นรัฐบาล
เพราะฉะนั้นใช้วิธีเดิมสู้อยู่ก็ดูไม่มีอนาคต
แถมความนิยมของพรรคประชาชนยังขึ้นมาสูงอีก ดังนั้นก็ใช้วิธีแบบที่ดิฉันเรียกว่าแบบนายทุน
คือ merge ก็เข้ามาร่วมกับทางนี้เลย
ถ้าถามว่าเป็นตัวเองตั้งแต่ตอนนั้นก็คิดว่าเป็นไปได้ว่าประชาธิปัตย์น่าจะมารวมตั้งแต่ทีแรก
เพราะการก้าวข้ามมาจับมือกับฝั่งอนุรักษ์นิยมมันเป็นเรื่องใหญ่มาก
ที่คุณทักษิณต้องตัดสินใจ
เพราะคุณทักษิณต้องรู้ว่ามีราคาที่ต้องจ่าย
คือโหวตเตอร์ที่อยู่ในฝั่งประชาธิปไตยแล้วไม่ชอบพล.อ.ประยุทธ์ ไม่ชอบรัฐบาลเดิม
เขาก็คงไม่
Happy มันเป็นราคาที่ต้องจ่าย ก็จะสูญเสียโหวตเตอร์อันนี้ไป
แต่เขาอาจจะคิดว่าเขาจะมาแก้โดยทำเศรษฐกิจให้ดีก็ได้
พอข้ามขั้วมาตรงนี้แล้ว
ความคิดของคุณทักษิณคือต้องการเสถียรภาพ เท่าที่ดิฉันดูมา เพราะฉะนั้นเสียงต้อง
300 ขึ้น (ก็เลยไปเอาประชาธิปัตย์มา) ใช่ เพราะว่าเดิมคือแค่สองลุง คนก็ว่าแย่
แต่ตอนนี้ลุงหนึ่งมีปัญหา ก็เลยต้องเอาประชาธิปัตย์มา เพราะว่าในวิธีคิดของคุณทักษิณตั้งแต่ไหนแต่ไรเท่าที่ดิฉันดูเวลาเป็นรัฐบาล
เขาจะต้องมีเสียงเยอะมาก ยิ่งตอนช่วงไทยรักไทยรอบสอง พรรคเดียว 300 กว่าเสียงเลย
นั่นแหละเป็นเหตุให้อยู่ไม่ได้
***
ถ้าหากคุณทักษิณ/พรรคเพื่อไทย มาจับมือกันแบบนี้
เรายังเรียกว่าคุณทักษิณยังเป็นพรรคฝ่ายประชาธิปไตยอยู่มั้ยคะ ***
ในทัศนะของคนที่มีจุดยืนอยู่ฝั่งประชาธิปไตย
เขาไม่ได้เกลียดชังนะ แต่ไม่ต้องการให้สืบทอดอำนาจที่มาจากคณะรัฐประหาร
คุณทักษิณสูญเสียสถานะนี้โดยสิ้นเชิง คือเดิมคุณทักษิณเป็นแกนนำ มีอยู่พรรคเดียว
ตอนนั้นอย่างคนเสื้อแดง ขาที่เลือกเวทีรัฐสภาก็ให้เลือกพรรคฝ่ายประชาธิปไตย
ก็มีอยู่พรรคเดียวตอนนั้น ดังนั้นก็ได้ทั้งหมด แต่พอข้ามขั้วมา
แล้วเกิดพรรคใหม่ขึ้นมา
ซึ่งแสดงตัวว่าก้าวหน้าฝ่ายประชาธิปไตยแบบคนรุ่นใหม่มากกว่าด้วยซ้ำ
ก็ดึงคะแนนไปได้จำนวนหนึ่งแล้ว พอยิ่งข้ามขั้ว
สถานะในการเป็นผู้นำของฝ่ายประชาธิปไตยในความคิดของดิฉันนะว่า
สูญเสียไปจากหัวใจของคนจำนวนมาก
***
อย่างนี้คนเสื้อแดงจะเสียใจหรือเจ็บใจมั้ยคะกับการกระทำข้ามขั้วแบบนี้ของคุณทักษิณ
มันไม่ใช่หนเดียว นี่ครั้งที่สองแล้ว ***
เป็นแผลซ้ำ
คนนี้เสียใจมาก (อ.ธิดาชี้ตัวเอง) และเข้าใจว่าคนอื่นก็เสียใจ เจ็บช้ำ เจ็บปวด
ด้านหนึ่งก็คือว่า สิ่งที่เกิดขึ้นในการต่อสู้ทางการเมืองในอดีตที่ผ่านมา
แม้จะเป็นเชิงหลักการ ทุ่มเทให้กับการต่อต้านรัฐประหาร
แต่ส่วนหนึ่งก็มีความผูกพันกับพรรคเพื่อไทยอยู่ไม่ใช่น้อย
ในฐานะที่เป็นมิตรใกล้ชิด มิตรร่วมรบ อะไรต่าง ๆ เหล่านี้ ถูกใจบ้าง ไม่ถูกใจบ้าง
ก็ลากถูลู่ถูกังกันไป พอก้าวข้ามไป ความยุติธรรมของคนตายยังทวงไม่ได้เลย
พอนปช.ไม่อยู่ อุตส่าห์ไปตั้ง “คณะประชาชนทวงความยุติธรรม” เล็ก ๆ
ไม่ใช่ทวงความยุติธรรมได้ทั้งหมดนะ เอาแค่ปี 2553 คือภารกิจที่ต้องทำต่อ แล้วจะไปทวงที่ใคร?
บอกว่าคดีที่ฟรีซนั้นคุณดำเนินงานต่อได้มั้ย แต่ถ้าคุณดำเนินงานต่อ
คนที่คุณไปดีลด้วยเขาจะว่ายังไง คุณจะกล้าเหรอ? ไม่ต้องพูดเรื่อง ICC แม้กระทั่งการแก้กฎหมายให้ทหารที่ทำความผิดทางอาญากับประชาชนร่วมกับพลเรือนให้ขึ้นศาลพลเรือน
ต้องแก้กฎหมาย เขาจะกล้าแก้เหรอ? ไม่กล้าแก้
เพราะว่าขณะนี้ไปจับมือกับฝั่งที่มีความเกี่ยวข้องที่สุด
ไม่ว่าจะเป็นพรรคประชาธิปัตย์ ไม่ว่าจะเป็นฝ่ายที่เคยคุมกองทัพในการปราบปรามประชาชนในปี
2553
นี่ไม่ใช่เรื่องผูกใจเจ็บนะ
แต่ว่ากำลังพูดให้ฟังว่าอดีตมันต้องเป็นหนทางและเส้นทางที่นำไปสู่อนาคต
เพราะฉะนั้น หนทางที่คุณเดินมา ดิฉันเคยบอกว่ามันมีคนตายนะ มันมีซากศพนะ
แล้วก็มีหัวใจที่ยกอุทิศให้กับพรรคเพื่อไทยด้วยความหวัง
พอมาเจอแบบนี้เข้าคนจำนวนหนึ่งก็เสียใจ
***
ไม่แน่ใจว่าอาจารย์เคยพูดหรือเปล่าว่า การที่คุณทักษิณไปจับมือกับอนุรักษ์นิยม
“เสียเปรียบ” พวกอนุรักษ์นิยม เดี๊ยนว่าไม่จริง เห็นเขาจับไม้จับมือคุยกัน
ผลประโยชน์ลงตัวชื่นมื่นจะตาย ทำไมอาจารย์คิดแบบนั้น ***
ไม่หรอก
ดิฉันว่าคุณทักษิณเป็น “ลูกไก่ในกำมือ” มากกว่า ขออภัยนะใครที่เป็นกองเชียร์
ก็เพราะว่า ดูซิ! คุณเศรษฐายังถูกจัดการเลย แล้วคุณทักษิณเจอ 112 อีก
แล้วยังไม่รู้จะมีคดีอะไรมาอีก
***
แต่เห็นคุณทักษิณไปไหนมาไหนท่านก็ยังดูทรงพลัง ยังทำอะไรต่อมิอะไร
ไม่เห็นดูสะทกสะท้านอะไร อ.ธิดา คิดไปเองมั้ย ***
ไม่
คือคุณทักษิณเขาก็เป็นแบบนั้นของคุณทักษิณจริง ๆ มีความเชื่อมั่นในตัวเอง
มองด้านบวกซึ่งก็เป็นเรื่องที่ดี แต่ว่าเราอยู่ในการต่อสู้ของภาคประชาชน
เราต้องเก็บบทเรียนและสังเกตมาทุกระยะ ผ่านมาตั้ง 50
ปีแล้วก่อนจะมีพรรคทั้งหลายในทุกวันนี้ เราจะไปเป็นกองเชียร์แบบเซื่อง ๆ
ไม่ได้หรอก ไม่ว่าจะเป็นพรรคไหน มันแก่เกินกว่าจะมานั่งเป็นกองเชียร์พรรคการเมือง
แต่เรายืนอยู่บนถนนการต่อสู้ของประชาชนที่ผ่านมา มันทับถมคนตายมาตลอด
แล้วใครจะมีหลักประกันว่ารัฐบาลนี้อาจจะถูกรัฐประหารอีกก็ได้ มันก็ไม่แน่!
ดังนั้น
การที่คนฆ่าประชาชนแล้วลอยนวลพ้นผิด ตั้งแต่ก่อนหน้านี้นะ 14ตุลา16, 6ตุลา19
ทำนิรโทษสองข้าง ก็คือฝั่งนักศึกษากับฝั่งทหาร ได้นิรโทษสองข้าง
ดังนั้นคุณทวงความยุติธรรมไม่ได้ แต่เมื่อตอนปี 2553 ของคนเสื้อแดง
ไม่มีนิรโทษกรรม คือจัดการข้างเดียวเลย พวกแกนนำเข้าคุก ส่วนคนที่ตายก็ตาย
แล้วคนที่บาดเจ็บก็บาดเจ็บ เพิ่งจะมีการเยียวยาในยุคของคุณยิ่งลักษณ์ ได้คนละ 7
ล้านกว่าสำหรับคนที่ตายนะ แต่นั้นคือเงิน มันไม่ใช่ชีวิต มันไม่ใช่ศักดิ์ศรี
มันไม่ใช่ประวัติศาสตร์การต่อสู้ของประชาชน “เงิน” ใช้ไม่ได้ แค่เอาเงินฟาดหัวให้คนลืม
มันไม่ได้!
เรื่องของการต่อสู้ของประชาชนที่มาเป็นลำดับ
แล้วสนับสนุนพรรคการเมืองคือในเวทีรัฐสภาฝ่ายประชาธิปไตย
ถนนนี้มันมีซากศพคนตายมายาวนาน
อยากจะให้พรรคการเมืองที่จะได้รับเสียงประชาชนฝ่ายประชาธิปไตยให้มองเห็นสิ่งนี้ด้วย
ไม่ใช่แค่ไปทวงเพื่อคนตายนะ แต่มันเพื่ออนาคต มันจะได้ไม่ต้องฆ่ากันอีก
เรามาจนถึงป่านนี้ ดิฉันเห็นมาตั้งหลายรอบ ไม่อยากเห็นรอบต่อไป อายุมากแล้ว
ไม่ต้องการเห็นการฆ่าคน แต่ถ้าคนตายแล้วไม่มีใครรับผิดชอบมันเกิดขึ้นได้
มันก็เกิดขึ้นอีก เพราะทุกคนลอยนวลพ้นผิด
นี่คือสิ่งที่ต้องการให้สังคมเข้าใจว่าเราไม่มีอะไร
ไม่ใช่เรื่องอาฆาตพยาบาท แต่ไม่ใช่เรื่องที่จะต้องลืม มันเป็นเรื่องของอนาคตนะ
เราเคลียร์อดีตไม่ใช่อาฆาตมาดร้าย แต่เพื่อปูทางที่ดีในอนาคต
เพราะว่าการกระทำถ้าผิดก็ต้องยอมรับผิด อันนี้เขาเรียกว่าเป็น ความยุติธรรมในช่วงเวลาเปลี่ยนผ่าน
ก็คือถ้ามีการทำความผิดและมีการยอมรับผิด
ความยุติธรรมในระยะเปลี่ยนผ่านก็สามารถที่จะมีการลดโทษได้ แต่ความจริงต้องปรากฏ
***
อาจารย์ทราบใช่มั้ยคะ ใครเป็นคนสั่งและคนที่ผิด หมายถึงสั่งให้คนตายปี 2553 ***
ตัวดิฉันคิดว่าขณะนั้นถ้าดูที่ทหารเขียนนะ
เขาบอกเลยว่าฝ่ายการเมืองในขณะนั้นก็หมายถึงทางหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์และเลขาธิการพรรคฯ
ดิฉันอ้าง “เสนาธิปัตย์” นะ ไม่ได้พูดเองนะ
ไม่ต้องการให้ยุติการชุมนุมด้วยการเจรจา แปลว่าให้ใช้การทหารเป็นหลัก ทหารเขียนนะ
พิมพ์ในหนังสือ “เสนาธิปัตย์” อ้างอิงได้ ก็หมายถึงว่า ฝ่ายการเมืองกับฝ่ายทหารยินดีให้ใช้มาตรการทางทหาร
***
นายกฯ อุ๊งอิ๊ง ภายใต้การนำและที่ปรึกษาของอดีตนายกฯ ทักษิณ จะบริหารประเทศอย่างไร
รอบข้างไม่ใช่มิตรแท้เลย พรรคที่เคยเป็นฝั่งตรงกันข้าม
ความคิดไม่เหมือนกันแต่จำเป็นต้องมารวมกันเป็นครม. มันจะไปรอดหรือ? ***
ก็นั่นแหละคือปัญหาที่ดิฉันก็เลยต้องนั่งดูว่าก้าวข้ามแล้วจะไปได้กี่วัน?
คือทางพรรคเพื่อไทยต้องทำตามแนวทางที่แนวคิดอนุรักษ์นิยมขีดไว้
อย่างนโยบายครั้งนี้ก็มีแต่เรื่องแก้ไขรัฐธรรมนูญ
แต่ถ้าจะแก้ไขจริงก็ต้องแก้ไขแบบที่ทางฝ่ายอนุรักษ์นิยมอยากให้แก้
คุณจะล้ำเกินไม่ได้ ยกตัวอย่าง สมมุติว่าคุณจะแก้ทั้งฉบับน่าว่าจะไม่ได้
อาจจะต้องยกเว้นบางหมวด หรือแม้กระทั่งเรื่องอื่น ๆ
แม้กระทั่งที่มาวุฒิสมาชิกจะเอาอย่างไร เอาจนเละตุ้มเปะแล้ว
แก้ไปแก้มาคือไม่รู้จะแก้ยังไง เลือกตั้งโดยตรงก็ไม่ได้ เลือกคนละครึ่งแบบปี 2550
ก็ไม่ได้ เป็นเขาวงกตหรือว่าเป็นวงจรอุบาทว์ทางการเมืองของประเทศไทย
ขณะนี้ก็เริ่มต้นแล้ว คือการข้ามขั้วไม่ได้แปลว่าทุกอย่างจะเรียบร้อย
เพราะว่าในฝั่งอนุรักษ์นิยมก็มีเฉดมากมาย
ส่วนหนึ่งที่เป็นเอกภาพเมื่อครั้งคุณประยุทธ์อยู่
แต่ตอนนี้ไม่ใช่คุณประยุทธ์เป็นหัวหน้าที่จะสามารถสั่งการใด
ๆ ก็ได้ ยิ่งเป็นคุณอุ๊งอิ๊งก็ประมาณว่าคนอื่นจะมองว่าเป็นคุณหนูที่จะมีองครักษ์มาคอยพิทักษ์ด้วยซ้ำ
แล้วดิฉันก็เชื่อว่าคุณทักษิณก็คงไม่ได้คิดว่าคุณอุ๊งอิ๊งจะมาเป็นนายกฯ
แต่ว่ามันเกิดขึ้นแล้วนะ อันที่หนึ่งที่โดนคือคุณเศรษฐาโดนสอยไปแล้วโดยไม่คาด
ถ้าเป็นคุณอุ๊งอิ๊งนี่เดิมพันสูงมาก และไม่ใช่คุณอุ๊งอิ๊งอย่างเดียว
ยังหมายถึงการกลับมาของคุณยิ่งลักษณ์ และการดำรงอยู่ของคุณทักษิณ
***
อย่างนี้มีแนวโน้มว่าคุณทักษิณอาจจะโดนแทงหลังได้มั้ย ***
มันมีโอกาสอยู่แล้วตลอดเวลา
***
ยังเห็นอดีตนายกฯ ทักษิณ ยังทรงพลัง ยุบพรรคโน้นพรรคนี้ เก็บเสียจนไม่เหลือ
เหมือนท่านกำลังไล่ล้างแค้นเก็บหมดเลย ***
ไม่น่าจะใช่นะเรื่องล้างแค้น
เพราะว่าตัวเองอาจจะโดนล้างแค้นมากกว่า
แต่ว่าบุคลิกของคุณทักษิณที่มีความเชื่อมั่นในตัวเอง
แล้วก็อาจจะพูดอะไรตามที่คิดทันที
สิ่งที่ทำนั้นอาจจะเป็นปัญหาให้กับคุณอุ๊งอิ๊งก็ได้
***
อาจารย์จะแนะนำอดีตนายกฯ ทักษิณ มั้ยว่าทำยังไง อยู่ยังไงจะได้ครบ 4 ปี ***
คงยาก
เพราะเขาเป็นคนที่มีความเชื่อมั่นในตัวเองสูง ในสมัยที่เราเป็นนปช.
เราก็เคยมีความคิดเห็นแตกต่างกัน ก็ยังไม่ได้รับการรับฟัง
แล้วมาตอนนี้เราก็ไม่ได้มีอะไร นปช.ก็ไม่ได้ดำรงอยู่ คนเสื้อแดงก็แตกเป็นหลายฝ่าย
แต่ว่าโดยส่วนตัวดิฉันก็มีความห่วงใยอยู่นะ แต่ในฐานะส่วนรวมดิฉันก็รับไม่ได้กับการข้ามขั้ว
แต่ว่าถ้าโดยส่วนตัวก็เป็นห่วงอยู่ ทีนี้บอกว่าให้มีคำแนะนำ เขาก็คงไม่ฟังหรอก
เพียงแต่ว่าเราต้องการให้อย่างน้อยที่สุดขณะนี้เขาถือว่าเป็นวิกฤตอย่างอื่นแต่ดิฉันถือเป็นวิกฤตการเมือง
พรรคการเมืองหนึ่งเป็นฝ่ายค้าน
ถ้าพรรคการเมืองของเพื่อไทยมาเป็นรัฐบาล ทำอย่างไรให้ช่วยแก้วิกฤตการเมือง
ไม่ใช่ทำให้การเมืองยิ่งวิกฤตซ้ำไปอีก
***
วันนี้เพื่อไทยเป็นรัฐบาล จะสนับสนุนพ.ร.บ.นิรโทษกรรม มั้ย? ***
ในนโยบายไม่มี
ดิฉันอ่านดูแล้วนะ มีแต่แก้ไขรัฐธรรมนูญ
ดิฉันมองว่าเมืองไทยขณะนี้เป็นวิกฤตการเมือง
วิกฤตเศรษฐกิจตามมากับวิกฤตการเมืองอีกที ดังนั้น
ในทัศนะของดิฉันไม่อยากให้ซ้ำเติมวิกฤตการเมือง ควรจะแก้ไขวิกฤตการเมือง
อะไรที่ควรจะทำได้ เช่น แก้ไขรัฐธรรมนูญ หรือนิรโทษกรรมทางการเมือง
ดิฉันก็คิดว่าอาจจะลดปัญหา ลดวิกฤตทางการเมืองไปได้ระดับหนึ่ง
แต่กลัวว่ามันจะยิ่งทำให้วิกฤตมากไปอีกของคุณทักษิณ
ไม่ต้องไปคิดถึงเรื่องแก้ไขรัฐธรรมนูญเลย
เพียงแค่ว่าจะประสานกันอย่างไรกับคุณทักษิณ/พรรคเพื่อไทยที่ยังมีโอกาสเป็นเหยื่อของการถูกกระทำมาก
ถ้ามีรูอยู่ตรงไหนสักนิด ดาบ/ไม้ไผ่ อะไรต่าง ๆ จะทะลุแทงได้หมดเลย รับรอง
คือต้องไม่มีรูรั่วเลย
***
แล้วมันจะเป็นไปได้เหรอ ***
เออก็นั่นซิ
คุณเป็นคนดีของฝั่งอนุรักษ์นิยมได้มั้ย?
แต่ว่าก็ได้ไม่หมดทุกคนเพราะว่าอนุรักษ์นิยมก็มีจำนวนมาก
ฝ่ายที่เขาแค้นมากเขาไม่สนใจว่าการเมืองจะเป็นยังไง
ไม่เอาระบอบทักษิณกับไม่เอาระบอบชินวัตรอย่างเดียว ไม่สนใจอย่างอื่นก็มี
***
แต่ก็ยังร่วมรัฐบาลด้วยกันอยู่นะ ***
อ้าว...ก็เขาไม่ได้เป็นฝั่งวางยุทธศาสตร์นี่
คนที่วางยุทธศาสตร์อาจจะมองว่าเป็นสิ่งจำเป็นต้องรักษาไว้
แต่คนอื่นเขาไม่ได้เอาด้วยนะ เขาไม่ได้เอาด้วยทั้งหมด
โอกาสที่จะถูกจัดการโดยองค์กรอิสระ โดยกฎหมาย โดยอะไรต่าง ๆ
และแม้กระทั่งการกระทำของพรรคเพื่อไทยกับคุณทักษิณเองก็มีโอกาสสูงมาก
***
เขาคงไม่สนใจในสิ่งที่อาจารย์พูดมาทั้งหมดเลย
ตอนนี้เขาคงมุ่งมั่นอยู่แต่เรื่องดิจิทัลวอลเล็ต อาจารย์จะว่ายังไง? ***
ดิจิทัลวอลเล็ต
ตั้งแต่ต้นเห็นได้ชัดว่าไม่ได้ทำและทำไม่ได้
สิ่งที่ทำได้ก็คือเขาอนุญาตให้ทำแบบสังคมสงเคราะห์ในลักษณะเฉพาะคนเปราะบางคนจน
วันนี้แน่นอนคนเปราะบางคนจน แล้วก็ใส่ทางเดียวแบบของลุงตู่ “เป๋าตังค์” คือพูดง่าย
ๆ คุณต้องทำแบบลุงตู่นั่นแหละ ที่เหลือดี/ไม่ดีค้อไปอาจต้องทำ “คนละครึ่ง”
แบบลุงตู่อีกหรือเปล่าก็ไม่รู้ ต้องติดตามดู
บางคนก็บอกว่ามีการขัดขวางจากพรรคอื่นหรือไม่?
แต่ดิฉันว่ามาจากฝ่ายอนุรักษ์นิยมด้วยกันนี่แหละที่ไม่อยากให้ทำ
คือคุณทักษิณเป็นสิ่งจำเป็น
แต่เป็นสิ่งจำเป็นของฝั่งอนุรักษ์นิยมที่ไม่น่าไว้ใจและไม่น่ารักใคร่
บางคนนอกจากไม่น่ารักใคร่แล้วยังน่าเกลี๊ยดน่าเกลียดด้วย ก็ดูซิเริ่มมีม็อบแล้ว
***
คนเสื้อแดง ตาสว่างแล้วยัง? ***
มากแล้ว มากค่ะ แต่คนเสื้อแดงคงไม่ออกมาบนถนน แต่เขาจะเป็นอิสระในฐานะโหวตเตอร์ว่าเขาจะเลือกอะไร เลือกพรรคไหน เขาเป็นตัวของเขาเอง โดยยึดหลักการเป็นส่วนใหญ่ ไม่ได้ยึดติดกับบุคคลหรือพรรคการเมือง
***
ที่ อดีตส.ส.ทัศนีย์ บูรณุปกรณ์ (กุ้ง) โพสต์เฟซบุ๊ก ว่า “ปี 53
ที่ตายนั่นเค้าคือมนุษย์ นะคะ” อ.ธิดา มีความเห็นอย่างไร? ***
แน่นอนเพราะว่าคุณกุ้งเป็นสส.
แต่ดิฉันอยู่ในภาคประชาชน อยู่กับขบวนการของการสูญเสียโดยตรง
ทุกวันนี้ก็ยังอยู่กับญาติวีรชนตลอด
คิดดูว่าอายุมากขนาดนี้นะก็ยังพาญาติวีรชนไปทวงความยุติธรรม
ตอนแรกทวงเขาก่อนจะเลือกตั้งนะ เพราะกะว่าตอนนั้นเป็นตอนหาเสียงเขาก็คงจะต้องมีคำมั่นสัญญาที่จะคืนความยุติธรรมให้กับคนเสื้อแดงและคนที่สูญเสีย
ก็ออกมาพูดระดับหนึ่ง แต่พอเวลาตั้งรัฐบาลจริงกลับข้ามขั้วไป
เพราะฉะนั้นคำมั่นสัญญาหรืออะไรต่าง ๆ ที่จะทวงความยุติธรรมมันต้องเป็นไปไม่ได้เลย
เพราะว่าคุณไปจับมือกับคนที่มีส่วนสำคัญในการที่ทำให้คนบาดเจ็บล้มตาย
และรวมทั้งการฟรีซคดี ความจริงก็ไม่ปรากฏ มีอยู่อย่างเดียวก็คือบอกจ่ายเงินไปแล้ว
มันไม่ใช่! ไม่ใช่เอาเงินฟาดหัวแล้วจะโอเคนะ
สิ่งที่เราต้องการไม่ใช่แค่ทวงความยุติธรรมอย่างเดียว
ต้องการว่าเดินไปข้างหน้าคนจะได้ไม่ตายอีก แล้วก็อย่างที่คุณกุ้งพูดว่า
ก็เขาเป็นมนุษย์นะ แล้วไม่ใช่แต่แค่คนตาย คนที่อยู่ขบวนทั้งนั้น ทั้งบาดเจ็บล้มตาย
ทั้งถูกคุมขัง และภาพที่เห็นข้างหน้าอย่างลูกชาย เป็นหมอที่เข้าไปอยู่ร่วมตอนชันสูตร
เขาบอกผมรู้สึกเป็นเมื่อวานนี้เอง ยังเป็นแผลสดใหม่ในความรู้สึก
คนเสื้อแดงจำนวนมากรับไม่ได้กับการข้ามขั้ว
สำหรับนักการเมืองจำนวนหนึ่งแผลแห้งแล้ว จ่ายเงินแล้ว จบ!
แต่คนเสื้อแดงจำนวนหนึ่งไม่ใช่
ดังนั้น
ก็มีความเจ็บปวดที่อยู่ แต่ว่าเขาคงไม่ออกมาก่นด่าหรืออะไรหรอก ถ้าตอนออกเสียงโหวต
ก็คงจะเป็นอาวุธอย่างเดียว
***
มีความเห็นอย่างไรกับรัฐมนตรีที่มีตำแหน่งแบ่งกันในครอบครัว บางคนก็บอกว่าเป็น
ครม.สืบสันดาน ***
สิ่งที่เกิดขึ้นก็เป็นผลจากการที่เขาต้องมาร่วมรัฐบาลกับฝ่ายอนุรักษ์นิยม
และดังที่ดิฉันบอกแล้วว่าฝั่งอนุรักษ์นิยมก็ไม่เป็นเอกภาพ ไม่ว่าจะทำ “บิ๊กดีล”
มาอย่างไร ไม่ใช่ว่าคุณจะทำอะไรตามใจชอบได้ ไม่อย่างนั้นคุณเศรษฐาก็คงไม่หลุดไป
พอคุณเศรษฐาหลุดไปด้วยมาตรฐานจริยธรรมซึ่งไม่เคยถูกนำมาใช้ก่อน ก็แปลว่าต่อไปนี้ก็คือจุดอ่อนตรงนี้
คือเป็นจุดเดิมนะ แต่ความจริงเขาไม่รู้ว่ามีจุดใหม่อีกตั้งเยอะ
จุดแรกเลยก็คือนายกฯ จะต้องผ่านตอนนี้ว่าจะผิดจริยธรรมทางการเมืองหรือเปล่า?
ในการคัดคน นี่แหละเป็นที่มาของครม.สืบสันดาน เพราะว่าตัวจริงไม่ได้
เกรงว่าจะมีปัญหา ไม่ว่าคือแป้ง หรือผู้มีอิทธิพล ก็เลยต้องมีตัวแทน
ซึ่งตัวนี้ยังมองเห็นว่าพรรคการเมืองแต่ละพรรคยังไม่แข็งแรงในเชิงอุดมการณ์
ยังต้องใช้การสืบทอดต่อ ถ้าแข็งแรงในเชิงอุดมการณ์แต่แม้จะสืบทอด คนก็รับได้
สมมุติอย่างสิงคโปร์
ลี กวนยู แล้วมา ลี เซียนลุง คือเขามีระบบของพรรคที่แข็งแรง
แต่ของเรายังไม่ต้องถึงตรงนั้น เพราะเดี๋ยวก็ยุบพรรค เดี๋ยวก็ยุบ!
เอาเป็นว่าผลพวงครม.สืบสันดาน ก็คือผลงานของการที่พรรคเพื่อไทยข้ามขั้วมา
เพราะคนก่อน ๆ ยังอยู่ได้เลย ตอนประยุทธ์ 1 ทำไมอยู่ได้
พอมารัฐบาลนี้อยู่ไม่ได้แล้ว ก็คนเดิม เราจะยิ่งเห็นความวิปริตมากขึ้นมากมายในเรื่องของการเมืองต่อไป
แต่เมื่อกี้คุณกุ้งพูดถึงคนเสื้อแดง
ก็แน่นอนว่าคนเสื้อแดงก็ยังเสียใจ ยังผิดหวัง
ที่ถามว่าคนเสื้อแดงตาสว่างแล้วหรือยัง คนเสื้อแดงเข้าใจและตาสว่างมานานนะ
เมื่อตอนปี 2554 เสียงโหวตเตอร์ประมาณ 15 ล้านเสียง
คนเสื้อแดงที่ถูกปราบก็กลายเป็นว่ามาใช้การเลือกตั้งเอาชัยชนะเป็นการต่อสู้เพื่อแก้แค้นแทนที่จะมาเป็นการชุมนุม
เพราะฉะนั้นตอนนั้นพรรคเพื่อไทยได้คะแนนล้นหลาม
ขนาดที่ว่าพรรคประชาธิปัตย์เป็นรัฐบาลอยู่แล้วยุบสภา มีความได้เปรียบอยู่แล้วนะ
แต่ว่าพรรคเพื่อไทยก็ยังได้รับชัยชนะแบบที่คุณกุ้งพูดว่าตอนนั้นได้คะแนนล้นหลามเลย
พอผ่านมาปัจจุบันเวลาที่ผ่านมานานจนกระทั่งคนเสื้อแดงโหวตเตอร์มีลักษณะเปลี่ยนไป
ดิฉันว่าคงจะเปลี่ยนไปอีกหลังจากนี้
***
การจับมือของรัฐบาลชุดนี้เป็นการจับมือเฉพาะกิจ จะอยู่ได้นานไหม? ***
แต่หลายอย่างมันเรียกคืนไม่ได้แล้วนะ
ดิฉันว่านะ ยกตัวอย่างเช่น ในฐานะที่เป็นผู้นำพรรคการเมืองฝ่ายประชาธิปไตยได้สูญเสียไปแล้ว
พอสูญเสียไปแล้วเรียกกลับมาไม่ได้ ในทัศนะของดิฉันนะ เชื่อว่ากลับมาไม่ได้ในฐานะผู้นำ
แต่ว่าจะใช้กลยุทธ์อื่นในการที่จะรักษาตำแหน่งเช่นทำงานเศรษฐกิจ
หรือว่าใช้ลักษณะกลยุทธ์บ้านใหญ่/ไปอิงกับตระกูลต่าง ๆ ก็อาจจะเป็นอีกวิธีหนึ่ง
***
มีคอมเม้นท์มาว่า เพื่อไทยไม่ใช่เจ้าของเสื้อแดง ทำไมเขาคิดแบบนี้ ***
ถูกต้อง
ๆ ๆ เพราะเสื้อแดงเกิดขึ้นมาไม่ใช่เพื่อไทย เพื่อไทยไม่ได้ใช้สีแดง
เสื้อแดงเกิดขึ้นมาคือต่อต้านรัฐประหารและต่อต้านรัฐธรรมนูญ 2550
ดิฉันต้องขอยืนยันเป็นครั้งที่ 500 นะว่า สีแดงและเสื้อแดงไม่ได้หมายถึงเพื่อไทย ถามคุณกุ้งดูซิ
เพื่อไทยใช้สีอื่น
ตอนนั้นใส่เสื้อขาวแล้วก็มีตราตัวหนังสือมีธงชาติที่เป็นเพื่อไทย
แต่ว่าสีแดงเป็นสีสัญลักษณ์ของการต่อสู้ของภาคประชาชน แต่ว่าเพิ่งมาปี 2566 นี่แหละที่มีครอบครัวเพื่อไทยแล้วก็ตามเสื้อแดงกลับบ้าน
ดังนั้น
คนเสื้อแดงต้องภาคภูมิใจว่าเป็นคนเสื้อแดง
เพราะมันคือการต่อสู้กับเผด็จการรัฐประหารและการสืบทอดอำนาจ
นี่คือคนเสื้อแดงตัวจริง
***
คิดว่าอดีตนายกฯ ทักษิณ
จะเดินเกมเอาชื่อเสียงของตัวเองกลับมาได้อย่างไรหลังจากการตระบัดสัตย์ครั้งนี้ จะกู้คะแนนเสียงที่เสียไปได้ไหม
***
ดูแนวของคุณทักษิณก็คงจะใช้โมเดลเดิมก็คือมองว่าจะแก้ปัญหาเศรษฐกิจ
เพราะว่าดูนโยบายก็ส่วนใหญ่จะเป็นอย่างนั้น การเมืองมีแค่นิดเดียวว่าแก้ไขรัฐธรรมนูญ
เขียนสั้น ๆ กับกระจายอำนาจ ส่วนมากไม่ว่าจะเป็นด่วน หรือระยะกลาง ระยะยาว ก็จะเป็นเรื่องเศรษฐกิจ
ซึ่งก็เป็นเรื่องที่เขาประสบความสำเร็จในยุคไทยรักไทย แต่ว่าในยุคนี้สำหรับดิฉันนะ
ดิฉันถือว่าวิกฤตการเมืองสำคัญกว่า วิกฤตเศรษฐกิจเกิดขึ้นจากวิกฤตการเมือง และประชาชนขณะนี้ก็มองปัญหาวิกฤตการเมืองเป็นเรื่องสำคัญ
แน่นอนเศรษฐกิจเขาก็อยากให้แก้
แต่ว่าคนมีความรู้มากพอที่จะรู้ว่าคุณจะแก้เศรษฐกิจได้ การเมืองต้องก้าวหน้า ไม่เช่นนั้นเศรษฐกิจไม่สามารถก้าวหน้าได้เพราะว่ายังต้องเผชิญกับความเหลื่อมล้ำ
ความล้าหลัง เพราะเหตุว่าโครงสร้างที่ความไม่เป็นธรรมไม่ชอบธรรม
เพราะฉะนั้นคนต้องการให้แก้วิกฤตการเมืองในขณะที่มีวิกฤตเศรษฐกิจควบคู่ไปด้วย
ดังนั้น คุณทักษิณคิดแต่จะแก้เศรษฐกิจเป็นหลัก ก็คงได้ผลระดับหนึ่ง
แต่ดิฉันเชื่อว่าคนรุ่นใหม่หนึ่ง และคนเสื้อแดงที่ไม่สามารถยอมรับการข้ามขั้วได้
ก็คงไปไม่กลับแล้ว
***
ถ้ามีการเลือกตั้งครั้งต่อไป ลองเดาว่าพรรคเพื่อไทยจะได้สส.กี่ร้อยเสียง ***
(หัวเราะ)
พูดไปเดี๋ยวแฟนคลับเพื่อไทยอาจจะโกรธก็ได้ ไม่ต้องโกรธกันนะ
เราพูดกันตามความจริงก็คือ ตอนแน่น ๆ ตอนปี 2554 (นี่พูดถึงเสื้อแดงนะ) พอมาปี
2562 ใช้บัตรใบเดียวมันวัดยาก แต่ก็เสียไป ถามว่าพรรคอนาคตใหม่เกิดขึ้นมาจากไหน?
7-8 ล้านเสียง ไม่ใช่เกิดจากคนรุ่นใหม่ล้วน ๆ นะ แปลว่ามีฐานเก่าอยู่จำนวนหนึ่ง
พอมาการเลือกตั้งปี 2566 มันชัดเจน พรรคก้าวไกลได้มากอย่างไม่น่าเชื่อ และในขณะนั้น
10 ล้านเสียงของเพื่อไทยยังบอกว่าไม่เอาลุงนะ ไม่บอกไม่เอาลุงแบบอ้อมแอ้ม ใน 10
ล้านเสียงมีผสมอยู่ทั้งแฟนคลับและทั้งที่เป็นโหวตเตอร์ที่เลือกแบบยุทธศาสตร์และมองว่าเพื่อไทยเป็นฝ่ายประชาธิปไตย
เพราะฉะนั้น
เรามองแค่ว่า 10 ล้านเสียง จะรักษาเอาไว้เท่าเดิม ตัวดิฉันเองมองว่ายาก!!! ถ้าพูดไปเดี๋ยวพวกจะโกรธ
มันจะเหลือครึ่งต่อครึ่งหรือเปล่าก็ไม่รู้? ก็ดูที่เชียงใหม่มีทั้งหมด 10 เขต
พรรคเพื่อไทยได้ 2 เขต ซึ่งก่อนหน้านี้เพื่อไทยได้ครบทุกเขต
***
การเลือกตั้งครั้งต่อไปพรรคประชาชนก็ยังมาแรง พรรคเพื่อไทยก็มีฐานเสียงเดิม เขาจะ MOU
แล้วจับมือกันเหมือนรอบที่แล้วอีกไหม? ***
ยากนะ
เขาแต่งงานใหม่ไปแล้ว หย่ากันไปแล้ว จะกลับมาแต่งงานซ้ำอีกทีได้ไง? มันยากเพราะว่าโครงสร้างทางการเมือง
โครงสร้างทางสังคม และกลไกรัฐ ยังอยู่ในฝ่ายของอนุรักษ์นิยมเป็นอันมาก
แล้วคุณทักษิณได้ตกลงใจแล้วมาแต่งงานกับทางนี้ว่างั้นเถอะ
หวังว่าเขาก็คงจะดูแลอยู่หรอก ประมาณนั้น
แต่เอาจริงมีคนเกลียดชังมองคนที่มาแต่งงานใหม่อย่างไม่น่าไว้วางใจเป็นอันมาก
แล้วมันจะกลับไปอยู่ฝั่งโน้น
แล้วอีกอย่าง
ในหัวใจประชาชนมันหมดไปแล้วนะ ดิฉันพูดแทนคนเสือ้แดงจำนวนหนึ่งว่าไปแล้วไปเลย!!! ในฝ่ายประชาชนคงจะขาดความไว้วางใจ
(หมายถึงคะแนนเสียง) แต่ในส่วนของพรรคการเมือง “ไม่มีมิตรแท้ ศัตรูถาวร” นะ
คำนี้แน่นอนเขาอาจจะทำอย่างไรก็ได้ให้เป็นรัฐบาลว่างั้นเถอะ
คนเสื้อแดงมีเกียรติยศมีศักดิ์ศรีของนักต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย
ไม่ใช่เกียรติยศศักดิ์ศรีจอมปลอม ดังนั้น แนวความคิดแบบนี้มีมาก
***
ทำไมอดีตนายกฯ ทักษิณ เขาลืมง่ายจัง อยุ่ ๆ เขากลับมาญาติดีแบบนี้ ***
ก็เขาบอกเองว่าเขาอยากจะลืมอดีตแล้วอยู่กับปัจจุบันและอนาคต
ดิฉันอยากจะบอกว่าอันนี้มันใช้ได้กับเฉพาะกรรมของตัวเองเรื่องของตัวเอง
แต่เรื่องของส่วนรวม ไม่อย่างนั้นเราจะเรียนประวัติศาสตร์ไปทำไม เรื่องของส่วนรวม
เรื่องของประเทศชาติ เรื่องของประชาชนนั้นเราลืมอดีตไม่ได้ มันไม่ใช่เรื่องส่วนตัว
อดีตต้องจดจำเพื่อที่จะได้เดินหน้าต่อไปอย่างดี
แต่ถ้าเป็นเรื่องส่วนตัวก็เป็นเรื่องของคุณ คุณจะลืมอะไร จะเดินอย่างไรก็เป็นเรื่องของคุณ
เพราะฉะนั้นดิฉันก็ไม่เห็นด้วย และดิฉันก็เคยพูดว่า
ถ้าลืมอดีตศัตรูได้ก็ลืมอดีตมิตรได้เหมือนกัน
อนาคตข้างหน้าเรามองอยู่แล้ว
แต่ข้างหลังเราเดินผ่านอะไรมาต้องรู้ด้วยนะ เดินผ่านซากศพมาหรือเปล่า?
***
ถ้าอดีตนายกฯ ทักษิณ ที่กำลังทำงานอยู่ฝั่งอนุรักษ์นิยม เกิดทำอะไรที่ขัดอกขัดใจขึ้นมา
จะเกิดอะไรขึ้น ***
ก็อยู่ไม่ได้
ก็ถูกจัดการ นี่ก็ถูกจัดการยกที่ 1 ไปแล้ว คุณเศรษฐาไม่อยู่แล้วไง เขาจะไปนึกได้ยังไง
หรือแม้กระทั่งตอนที่คุณทักษิณมา
ตามที่ทราบก็คือคุณทักษิณอาจจะไม่ได้คิดว่าจะต้องโดน 1 ปีนะ
แล้วก็ไม่ได้คิดว่าจะโดน 112 นะ แล้วก็ไม่ได้คิดว่าคุณเศรษฐาจะโดนนะ ก็โดนไปแล้ว
ดังนั้นอนาคตก็อาจจะโดนต่อไปอีกก็ได้ถ้าทำตัวไม่เรียบร้อย ไม่น่ารัก
***
มีอะไรจะฝากถึงประชาชน ***
ขอบคุณประชาชนที่สนใจติดตามการเมือง
มีความยินดีที่ประชาชนส่วนใหญ่เข้าใจและมีบทบาทในการแสดงออกทางการเมือง
ดิฉันอยากจะให้ประเทศไทย คือคนมีสิทธิเสรีภาพ มีความคิดแบบเสรีนิยม
คุณจะเป็นอนุรักษ์นิยมก็ได้ คุณจะเป็นเสรีนิยม สังคมนิยมก็ได้
แต่ว่าทำอย่างไรให้บ้านเมือง ประเทศไทย ช่วยกันทำให้เดินหน้าไปในระบอบประชาธิปไตยที่อำนาจเป็นของประชาชนอย่างแท้จริง
ไม่ใช่อำนาจอยู่กับคน 1%
ไม่ใช่อำนาจอยู่กับชนชั้นนำ คุณมีความคิดแบบไหนไม่มีปัญหา
จะเป็นอนุรักษ์นิยม เสรีนิยม สังคมนิยม แต่ว่าทำอย่างไรให้บ้านเมืองเราเดินหน้าไปได้
ไม่ต้องมีรัฐประหาร ไม่ต้องมีการยึดอำนาจ ใครชอบใจพรรคไหน ประกาศอุดมการณ์ออกมาให้ชัดเลย
แต่ไม่ใช่ว่าประกาศอุดมการณ์แบบหนึ่งแล้วก็มาเปลี่ยนไปเป็นอีกแบบหนึ่ง
อันนี้อนาคตก็จะต้องถูกลงโทษ
เพราะฉะนั้น
อยากให้พรรคการเมืองมีอุดมการณ์แสดงมาให้ชัด แล้วประชาชนเลือกสนับสนุน
และไม่สนับสนุนการที่เกิดวงจรอุบาทว์ในการที่ทำให้เกิดรัฐประหารอีกครั้ง
แม้กระทั่งตุลาการภิวัฒน์ ดิฉันก็ไม่สนับสนุน
ต้องประชาชนเท่านั้นที่มีอำนาจแท้จริงในประเทศนี้
#UDDnews #ยูดีดีนิวส์ #เพื่อไทย #ประชาธิปัตย์ #ทักษิณ #คนเสื้อแดง
