เป่านกหวีดไล่เขามาเป็น รัฐมนตรีศึกษา แล้วจะเป็นแบบอย่างให้เด็กได้อย่างไร ?

บางคนอายุมากแต่สมองไม่พัฒนา มี 84,000 เซลล์ แต่เด็กบางคนอายุไม่มากแต่พัฒนากว่าผู้ใหญ่

คุยกับ "ธิดา ถาวรเศรษฐ" มองปรากฎการณ์ชู3นิ้ว-ติดริบบิ้นสีขาว โรงเรียนมัธยมทั่วประเทศ! (สัมภาษณ์โดย มติชนสุดสัปดาห์)

พร้อมคำถามถึงรัฐมนตรีศึกษา #เป่านกหวีด ล้มรัฐบาลเขามาจะเป็นแบบอย่างที่ดีได้อย่างไร ?

ถอดคำให้สัมภาษณ์ของ อ.ธิดา ถาวรเศรษฐ โดย มติชนสุดสัปดาห์

มองปรากฏการณ์ “แสดงสัญลักษณ์” ในสถานศึกษา...จากเป้า “นายกฯ สู่ รัฐมนตรีศึกษา”

อ.ธิดา ถาวรเศรษฐ : คือถ้าคนความคิดมันยังล้าหลัง เป็นอนุรักษ์นิยมจารีตนิยมมากมันจะมองไม่เห็นเลยว่าการเมืองที่ก้าวหน้า จะทำให้ดีกว่าได้ยังไง เพราะฉะนั้นในขณะที่กลุ่มเยาวชนมองแล้วว่าการเมืองแบบนี้มันไปไม่ได้ เขาไม่มีอนาคต เขาต้องมองสิ่งที่ดีกว่า เพราะฉะนั้นเมื่อต่อสู้ทางการเมืองมันต้องต่อสู้ทางสังคม วัฒนธรรม การศึกษา ด้วย เพราะการศึกษามันกดทับ ขีดความสามารถทางการแข่งขันของเราและการศึกษาของเราเมื่อเทียบกับประเทศต่าง ๆ ในโลกนี้ เราต่ำมาก ไม่ว่าจะเป็นคะแนนการสอบอะไรต่าง ๆ แล้วก็ที่สำคัญก็คือเวลาวัดผลเราแย่กว่าคนอื่นทั้งหมดนะในประเทศแถบนี้ นอกจากนั้นก็คือลักษณะที่ก้าวหน้า ครีเอทีฟอะไรต่าง ๆ Thinking อะไรต่าง ๆ เนี่ยหมด เพราะว่าเราถูกครอบด้วยลักษณะจารีตนิยม

เพราะฉะนั้นเมื่อต้องการเปลี่ยนแปลงการเมือง ก็ต้องเปลี่ยนแปลงสังคม วัฒนธรรม และอุดมการณ์ด้วย ถ้าสังคมและวัฒนธรรมของเราก้าวหน้า เราจะไม่เห็นภาพนี้ ประเภทที่ครูบังคับ มีการจะตบหรือจะอะไร คุณทำได้ไง ใช่มั้ย มันทำไม่ได้ คุณทำแบบนี้เพราะคุณถือว่าคุณมีอำนาจในฐานะเป็นครู แล้วก็จะต้องอยู่ในกรอบของจารีต คือคำพูดของครูต้องถูกทั้งหมด

อาจารย์มองว่า เขานอกจากต่อสู้ทางการเมือง การต่อสู้ในโรงเรียนเป็นองค์ประกอบด้วย อาจารย์ว่ามันดีนะ ไม่ใช่ว่าจะบอกให้เด็กไปต่อต้านครูนะ แต่ว่าปรากฎการณ์มันเกิดขึ้นแล้ว มันมาจากผลพิษของอำนาจนิยมและจารีตนิยมในโรงเรียน จึงทำให้เด็กมองเห็นว่าเมื่อจะต่อสู้ทางการเมืองก็ต้องต่อสู้สิ่งเหล่านี้ที่เกิดขึ้นในโรงเรียนด้วย

ความหวาดกลัวผู้บังคับบัญชาและกระทรวงศึกษาธิการ

อ.ธิดา ถาวรเศรษฐ : คือที่สำคัญเนี่ย ตัวรัฐมนตรี ไม่ว่าจะเป็นรัฐมนตรีกระทรวงศึกษา หรือรัฐมนตรีของอุดมศึกษา ล้วนเป็นพวก กปปส. ทั้งนั้น แล้วตัวรัฐมนตรีกระทรวงศึกษาเองก็น่าเกลียดมาก แล้วพวกโรงเรียนต่าง ๆ ครูเหล่านี้ ก่อนหน้านี้ก็ชวนกันไปเป่านกหวีดอะไรต่าง ๆ ทั้งหมด อาจารย์ว่านักเรียนทำเนี่ยมันเป็นกระจกที่สะท้อนและมันเหมาะสม

ถ้าครูไม่ต้องก้าวหน้ามาก แค่เป็นเสรีนิยม แก้ปัญหานี้ได้ คือคุณเห็นคนเป็นคนเท่ากันมั้ย หรือคุณคิดว่าเพราะคุณเป็นครู คุณถึงจะต้องบังคับนักเรียน แต่ว่าถ้าคุณให้เกียรติเด็ก แล้วก็ความเป็นคนนั้นเท่ากันนะ ไม่ใช่เพราะเขาอายุน้อยกว่า ไม่ใช่เพราะเราอายุมากกว่า ไม่ใช่เพราะเราปริญญามากกว่า แล้วเราจะต้องยิ่งใหญ่กว่า แล้วไปกดทับคนอื่น ถ้าเราไม่ได้คิดอย่างนั้นนะ เราจะไม่มีปัญหาเลย ถูกมั้ยคะ ก็ครูกับนักเรียนก็แลกเปลี่ยนกันได้ ถ้าเป็นอาจารย์นะก็สนุกเลยเรื่องชู 3 นิ้วเนี่ย เราเล่าเรื่องหนังกันเลย The Hunger Games หรือ Les Miserables อะไรต่าง ๆ เหล่านี้ มันสามารถเปิดห้องเรียนของการเรียนรู้ได้มากมาย

ปัญหาคือครูเป็นพวกอำนาจนิยมจารีตนิยม แก้ปัญหานี้ไม่ได้

ถ้าครูเป็นเสรีนิยม และเป็นคนที่ก้าวหน้า จะแก้ปัญหานี้ได้

ถ้าถามว่าจะกลัวรัฐมนตรีมั้ยเนี่ย ไม่ต้องกลัวเลย ขอบอกไปยังครูนะ มันอยู่ที่พวกคุณ คุณแก้ปัญหาในพื้นที่ของคุณให้ได้ด้วยจิตใจที่มองเห็นคนเป็นคนเท่ากัน ให้เกียรติไม่ว่าเขาจะเป็นเด็ก ไม่ว่าเขาจะคิดว่าเป็นเด็กหรือว่าเราจบมา อาบน้ำร้อนมาก่อน แล้วก็เป็นครูนะ เอาตำแหน่งมาบังคับ ถ้าคุณคิดอย่างนี้คุณต้องชนกัน เพราะวิธีคิดแบบนี้มันไม่ใช่สำหรับโลกใบใหม่ละ อันนี้มันโลกสมัยโบราณ แต่ว่าถ้าครูไม่เปลี่ยน ครูเจอปัญหา

อาจารย์ว่าเหตุผลจากที่ว่ากระทรวงมาจี้นะไม่สำคัญ  ไม่สำคัญเท่าครูแก้ปัญหาในพื้นที่ เพราะกระทรวงก็จะแก้ปัญหาไม่ได้ กระทรวงก็จะไปไม่รอด แล้วนี่ดีนะ ตอนนี้เด็กทำน้อยนะ แค่ชู 3 นิ้ว แค่ผูกริบบิ้น ถ้าเขาลุกขึ้นมาโจมตีรัฐมนตรี โจมตีได้เลย ถามเลยว่าเป็นแบบอย่างที่ดีไหมในการล้มรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งแล้วมาเป็นรัฐมนตรีศึกษาธิการ จะเป็นแบบอย่างของนักเรียนได้ยังไง สมมุติถ้าเป็นแบบนี้นะ อาจารย์ว่ารัฐมนตรีไปไม่ถูกหรอก เพราะตอนนี้เป้าไปอยุ่ที่นายกฯ ถูกมั้ย? แต่ถ้าเป็นโรงเรียนนะ อาจารย์ทำนายว่าอีกไม่นานเป้าจะเป็นรัฐมนตรี แล้วตอนนี้รัฐมนตรีไปไม่ถูก

ดังนั้นครูทั้งหลายไม่จำเป็นต้องไปสนใจ คุณแก้ปัญหาระหว่างคุณกับนักเรียนเองได้ด้วยหัวใจที่มองเห็นเขาเป็นคนที่เท่ากัน แล้วก็เปิดโอกาส แลกเปลี่ยน แล้วเรียนรู้ เพราะว่าอายุไม่ใช่ตัวตัดสิน เพราะว่าบางคนอายุมากแต่สมองไม่ได้พัฒนา อาจจะเพียง 84,000 เซลล์ แต่เด็กบางคนอายุเขาน้อยจริงแต่ว่าเขาพัฒนามากกว่า

อย่างในครอบครัวอาจารย์มีอะไรอาจารย์ก็ต้องปรึกษากันกับลูก ก็ต้องคุยกัน แลกเปลี่ยนกัน บางครั้งกับคนที่ทำงานเราก็ต้องคุยแลกเปลี่ยนกัน งานบ้านนี่แหละเราก็ต้องคุยกัน คือเราต้องฟัง แต่ถ้าคุณสวมวิญญาณว่าเป็นครูแล้วก็สามารถตบนักเรียนได้ จัดการนักเรียนได้ คุณไม่มีทางแก้ปัญหาเด็กไทยสมัยนี้ได้เลย เป็นไปไม่ได้เลย