"ใบไหม" เปลี่ยนมุมมองหลังเรียนรัฐศาสตร์ จุฬาฯ ชี้บทเรียนรับข่าวสารด้านเดียว

9 ปี '19 พฤษภา 53' รู้จัก 'น้องใบไหม' ผู้ได้รับผลกระทบ 'ไฟไหม้สยาม' ธุรกิจครอบครัวถูกเผา เดือดร้อนล้มละลาย รับไม่ได้ เคยเชื่อข้อมูลแกนนำเสื้อแดงสั่งป่วน ล่าสุดเปลี่ยนมุมมองหลังเรียนรัฐศาสตร์ จุฬาฯ ชี้บทเรียนรับข่าวสารด้านเดียว แนะสังคมทบทวนความเข้าใจต่อการชุมนุม เหตุประชาธิปไตยไม่ใช่จับมือกันอ้างสวยๆ แต่มาพร้อมการปฏิวัติต่อสู้ - 5 ปี คสช.ไร้เลือดสาดไม่ได้แปลว่าสงบ - ความรุนแรงกว่าม็อบคือ 'สาเหตุ' ที่คนต้องออกมาม็อบ

แฟนเพจ ‘ยูดีดีนิวส์ - UDD News’ สัมภาษณ์ น.ส.เกศกนก วงษาภักดี หรือ น้องใบไหม นิสิตคณะรัฐศาสตร์ปี 3 จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อดีตสมาชิกสภานิสิตจุฬาฯ

ครอบครัวของ 'ใบไหม' ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์เพลิงไหม้โรงหนังสยามเมื่อวันที่ 19 พฤษภาคม 2553 เนื่องจากคุณแม่เพิ่งกู้เงินมาลงทุนเปิดร้านขายเสื้อผ้าเครื่องประดับบริเวณใต้ถุนโรงหนังโดยเช่าพื้นที่จากโรงหนังสยาม ขณะที่โรงหนังเช่าที่ดินจากสำนักงานจัดการทรัพย์สิน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

พื้นที่ที่เคยตั้ง 'โรงหนังสยาม' ปัจจุบันก็คือ 'สยามสแควร์วัน' ติดกับสถานีรถไฟฟ้าสยามนั่นเอง

เดิมใบไหมมีวิธีการมองคนเสื้อแดงแบบหนึ่ง แต่เมื่อเข้ามาเรียนรัฐศาสตร์และได้สัมผัสกับมวลชนแล้วเกิดความเข้าใจอีกแบบหนึ่ง

-น้องใบไหมในปี 2553 อายุเท่าไหร่ เรียนอยู่ชั้นไหน ได้รับรู้เหตุการณ์ '19 พฤษภา 53' อย่างไร

เมื่อปี 2553 เรียนอยู่ ม.1 อายุ 13 ปี ตอนนั้นยังเป็นเด็กใสๆ ไม่ค่อยยุ่งการเมือง

ได้รับทราบเรื่อง 19 พฤษภา 53 เพราะที่บ้านเปิดร้านขายของที่สยาม ก่อนเกิดเหตุประมาณ 5 เดือน แม่ลงทุนไปเยอะเกือบ 1 ล้านบาท หลังจากเหตุการณ์นั้นคุณแม่ก็ล้มละลายเพราะลงเงินไปเยอะมาก กู้เงินไปเยอะมากๆ

เหตุการณ์ปี 53 สำหรับใบไหม คือ เหตุการณ์ที่ที่บ้านล้มละลาย

ตอนนั้นแม่เพิ่งออกจากงานประจำ แม่คิดว่ามาทำธุรกิจของตัวเองดีกว่าจะได้ไม่เครียด

ที่ร้านรับเครื่องประดับมาขายแล้วก็มีเสื้อผ้าผู้หญิงมุ้งมิ้งน่ารักๆ ขายอยู่ที่ด้านล่างของโรงหนัง รายได้ค่อนข้างดีได้วันละ 2-3 หมื่นบาท

แต่เงินที่ได้ก็ยังไม่เท่ากับเงินที่ลงทุนไปเกือบล้าน แม่ใช้เวลาหลายปีกว่าจะฟื้นฟูจิตใจ แม่ไปนั่งสมาธิ ก่อนจะกลับมาดีขึ้นและเริ่มต้นใหม่

ตอนนั้นใบไหมใสๆ ไม่ค่อยสนใจการเมือง ข่าวสารที่เราได้รับเป็นข่าวสารจากสื่อกระแสหลักมากๆ ที่เขาพยายามจะฉายภาพว่า 'เสื้อแดงเผาเมือง' ตอนนั้นที่บ้านใบไหมก็เชื่อจริงๆ ว่าเสื้อแดงเผาเมือง เราก็โกรธเสื้อแดงไปพักใหญ่เหมือนกันนะคะ

จนกระทั่งมาเข้าคณะรัฐศาสตร์ จุฬาฯ จึงได้เริ่มอ่าน เริ่มศึกษาความจริงว่า จริงๆ แล้ว คนที่ก่อเหตุก็ยังไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นใครมาจากไหน

ถึงได้เริ่มเห็นว่าจริงๆ เหตุการณ์ตรงนั้น มันเป็นเหตุการณ์ใส่ร้ายป้ายสีทางการเมืองจริงๆ

-รู้สึกโกรธหรือไม่กับเรื่องที่เกิดขึ้นโดยที่ครอบครัวได้รับผลกระทบโดยตรง

ตอนนี้คือ ที่บ้านใบไหมไม่มีใครโกรธแล้ว เพราะเราเข้าใจว่ามันเป็นเหตุการณ์ทางการเมืองจริงๆ แล้วก็ไม่มีใครอยากจะให้มันรุนแรงถึงขนาดนั้นหรอก อันนี้ไม่ได้นับรวมว่ามีการสร้างสถานการณ์หรืออะไร

แต่มีความรู้สึกว่า เราอยู่ในฝั่งผู้เสียหายค่ะ มันก็ทำใจแล้วแหละ ว่าเป็นเพราะเหตุการณ์ทางการเมืองที่มันวุ่นวาย

เท่าที่ใบไหมเห็นจากเหตุการณ์นั้น ป้าๆ ที่ขายของด้วยกันบางคนเค้าก็สิ้นเนื้อประดาตัวเลย คือ ต้องกลับบ้านต่างจังหวัด

ตอนนั้นใบไหมเห็นแล้วรู้สึกแย่มาก คุณทะเลาะกันแล้วทำไมต้องเป็นเราที่ได้รับผลกระทบ แต่พอได้เริ่มเรียนรัฐศาสตร์ถึงรู้ว่า จริงๆ แล้วมันไม่ใช่แค่เหตุการณ์ทางการเมืองตรงนั้นที่เป็นความวุ่นวายแล้วคนได้รับผลกระทบ

ความจริง 'ความเป็นปกติ' ทุกวัน เราก็ได้รับผลกระทบจากการเมืองอยู่แล้วจึงเป็นเหตุการณ์ที่เลี่ยงไม่ได้ ที่จะเกิดความวุ่นวาย

จากตอนนั้นคือไม่ชอบเลย ใครพูดถึงเสื้อแดงนี่คือรับไม่ได้ เพราะบ้านเราโดน บ้านเราได้รับผลกระทบ

ใบไหมเคยไปชุมนุมครั้งหนึ่งกับกลุ่มคนอยากเลือกตั้งแล้วก็เจอป้าๆ เสื้อแดง ก็รู้สึกว่าเสื้อแดงไม่ได้น่ากลัวอย่างที่ข่าวพูด ป้าๆ เค้าช่วยเหลือกัน ให้ข้าวให้น้ำใบไหมกิน ใบไหมก็เลยรู้สึกเปลี่ยนไปเยอะ ตั้งแต่เข้ารัฐศาสตร์และได้ไปสัมผัสกับคนเสื้อแดงจริงๆ รู้สึกว่าเค้าน่ารักด้วยซ้ำ

-มีคลิปไวรัลที่เผยแพร่ในปี 53 เป็นภาพและเสียงแกนนำบอก 'เผาเลยพี่น้อง' ตอนนั้นใบไหมรับทราบเรื่องคลิปนี้ไหมและรู้สึกอย่างไร

เรื่องคลิปคุณณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ ใช่ไหมคะ ที่บอก 'เผาเลยพี่น้อง' ก็ได้รับข้อมูลเหมือนกันที่บ้านก็เห็นคลิป ก็คุยกันว่า 'เห็นไหมเนี่ย พวกเสื้อแดงมาสั่งเผาร้านเรา'

แต่พอศึกษาข้อมูลจริงๆ มันไม่ใช่เวทีแถวราชประสงค์ที่บอกพี่น้องเผาเลย มันเป็นที่อื่นด้วยซ้ำ แล้วคลิปนั้นก็ตัดมาเล็กๆ มากๆ ไม่ใช่คลิปยาว

เห็นชัดเจนว่า ในสถานการณ์ที่มีการเผาเมือง เค้าตัดคลิปนั้นมาเพื่อบอกว่าคุณณัฐวุฒิเป็นคนสั่ง มันก็เห็นชัดเจนว่าเป็นการป้ายสีกัน

-เหตุผลที่ใบไหม เชื่อว่าไม่ใช่คนเสื้อแดงเผา เพราะอะไร

จากเหตุการณ์นั้นใบไหมอยู่ ม.1 จนถึงตอนนี้ใบไหมอยู่ปี 3 กำลังจะขึ้นปี4 แล้วค่ะ ถ้าอิงจากคำพิพากษา จนถึง ณ ตอนนี้ปี 2562 ยังระบุคนที่ก่อเหตุไม่ได้สักคนเลยว่าเป็นใครมาจากไหนบ้าง ทั้งๆ ที่ภาพก็ชัด หน้าก็ชัด

ถ้าคิดในแง่มีการประโคมข่าวว่า 'เสื้อแดงเผา เสื้อแดงเผา' มันดูรุนแรงมากค่ะ แต่กลับกลายเป็นว่า กระบวนการยุติธรรม กระบวนการสืบหาว่าใครทำ มันกลับไม่ชัดเจนจนถึงทุกวันนี้

ตอนนี้เรายังไม่รู้เลยว่าผู้ก่อเหตุแต่ละคนชื่อแซ่อะไรบ้าง เป็นใครมาจากไหน ซึ่งถ้าเป็นอย่างนั้นมันจะระบุได้ยังไงคะว่าเป็นคนเสื้อแดงทำ

-ใบไหมทราบเกี่ยวกับคำว่า 'ผังล้มเจ้า' ไหมคะ ข้อมูลที่ได้รับตอนนั้นเป็นยังไง และตอนนี้มองยังไง

เสื้อแดงก็จะโดนอยู่ 2 อย่าง ถ้าไม่ 'ทาสทักษิณ' ก็ 'พวกล้มเจ้า' ใบไหมเป็นคนนอกและนั่นคือสิ่งที่มองเห็น ตอนนั้นก็รู้สึกเชื่อเหมือนกันว่า มันคงเป็นเรื่องจริง

แต่วันนี้พอมองกลับไปแล้วมันคือการใส่ร้ายทางการเมือง เหมือนไปตีเค้าว่า 'พวกไม่รักเจ้า' เพื่อที่จะทำให้ตัวเองดูดี ดูมีคุณธรรมขึ้นมา

พอมองย้อนกลับไปวันนี้ก็เห็นว่า มันคือการป้ายสีทางการเมืองค่ะ

-9 ปี '19 พฤษภา 53' น้องใบไหมอยากให้สังคมไทยมองอย่างเป็นบทเรียนยังไง

ใบไหมว่า อย่างแรกเราต้องเปลี่ยนมุมมองต่อการประท้วงก่อน

แน่นอนว่า การประท้วงมีทั้งดีและไม่ดี มีทั้งการประท้วงที่ออกมาประท้วงแล้วไม่ได้มีข้อเรียกร้องทางการเมืองที่เป็นรูปธรรม มันก็จะมีพวกที่ประท้วงไปเรื่อยๆ กับประท้วงแบบที่ต้องการเปลี่ยนแปลงระบบจริง ๆ

สิ่งแรกก็คือ ต้องมองว่า การประท้วงไม่ได้จะนำไปสู่ความเสียหายอย่างร้ายแรงเสมอไป บางทีมันอาจจะเป็นการเปลี่ยนผ่านอะไรหลายๆ อย่างด้วยซ้ำ

ประชาธิปไตย มันไม่ได้เกิดขึ้นเพราะว่าคนออกมาจับมือกันแล้วบอกว่าเราเป็นประชาธิปไตยกันนะ

ประชาธิปไตยมันผูกติดกับการปฏิวัติ การประท้วง การชุมนุมการต่อสู้มานับไม่ถ้วนอันนี้ประเด็นแรก

และก็ประเด็นที่ 2 เรื่องบทเรียนจากการฟังข่าวสารด้านเดียว ใบไหมว่า ช่วงเวลานั้น คนส่วนใหญ่หลายคน ได้รับข่าวสารแค่ด้านเดียวด้วยตอนนั้นอินเตอร์เน็ตอาจจะยังไม่สามารถเข้าถึงมาก ตอนนี้เข้าถึงโซเชียลมีเดียแล้ว

ใบไหมว่าการเลือกฟังข้อมูลข่าวสารให้ครบทุกด้านสำคัญค่ะ

สรุปมี 2 ประเด็น คือ เปลี่ยนมุมมองต่อการประท้วงกับรับฟังข่าวสารให้ครบถ้วน

-การชุมนุม ถูกมองว่า ขัดต่อความสงบ

ถ้าเราอยู่อย่างสงบอย่างที่เราเผชิญมา 5 ปีไม่มีการทะเลาะเบาะแว้ง อย่างนั้นน่ากลัวนะ

เพราะมันจะยิ่งทำให้คนไม่ค่อยสนใจการเมือง การมีเหตุการณ์ชุมนุมขึ้นมา ทำให้เห็นว่า จริงๆ แล้วการเมืองไม่ได้อยู่ไกลตัวค่ะ การเมืองอยู่ใกล้เรามาก ๆ

แล้วบางทีการมีเหตุการณ์ความรุนแรง ความรุนแรงนั้นอาจจะไม่ได้รุนแรงเทียบเท่ากับสาเหตุที่เค้าต้องออกมาด้วยซ้ำ

บางทีอาจจะเป็นเพราะผู้มีอำนาจใช้อำนาจโดยมิชอบหรือเปล่าคนถึงได้ออกมาขับไล่ขนาดนั้น

ใบไหมว่าสาเหตุที่คนออกมาชุมนุม รุนแรงกว่าการที่คนออกมาชุมนุมด้วยซ้ำ

-เวลามีเหตุความรุนแรง คิดว่าโทษใครได้บ้าง สามารถโทษฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งได้หรือไม่

นึกออกมั๊ย มันก็จะมีคำตอบแบบ เราต้องไม่โทษใครมากเกินไป ผิดทั้งคู่ ซึ่งก็จริง แต่มันก็จะมีคนที่ผิดมากกว่า เป็นผู้รับผิดชอบโดยตรงมากกว่า

การโทษใคร มันก็มีข้อเสียตรงที่จะทำให้เราเกลียดชังเค้าไปเลย เราควรให้กฎหมาย ให้กระบวนการยุติธรรมมาจัดการมาลงโทษเค้า มาบอกว่าเค้าผิด ซึ่งกระบวนการยุติธรรมต้องใช้หลักฐานครบถ้วนจึงจะตัดสิน

ถ้าจะพูดถึงความรุนแรง อย่างที่บอกไป สาเหตุที่ทำให้คนออกมาประท้วง ก็รุนแรงเหมือนกัน ถ้าผู้มีอำนาจใช้อำนาจโดยมิชอบ มันก็รุนแรงมั๊ย แล้วการที่คนออกมา เค้าอาจจะมองว่า ถ้าปล่อยให้เกิดเหตุการณ์นั้น คนก็รู้สึกถูกลิดรอนสิทธิ สู้ออกมาประท้วงเพื่อเอาสิทธิของตัวเองคืนมาไม่ดีกว่าเหรอ

ย้อนกลับไปเหตุการณ์ปี 53 คนออกมาประท้วงเพราะว่ารัฐบาล

ซึ่งสาเหตุของการออกมาก็รุนแรงแล้ว

แล้วรัฐบาลก็ยังจะใช้ปืนไปยิงผู้ชุมนุมอีก

อันนี้ใบไหมว่ารัฐบาล ณ ตอนนั้น น่าจะต้องออกมารับผิดชอบอะไรมากกว่านี้ด้วยซ้ำเพราะคนตายไปเยอะมาก และความรุนแรงไม่ได้เกิดขึ้นที่ชุมนุมหรือการยิงกันตายเท่านั้น

ใบไหมว่า 5 ปีที่ผ่านมา เราก็ได้รับรู้ว่าความรุนแรงที่มันไม่ได้เลือดสาดมันเป็นยังไง

การที่ทหารเค้าขึ้นมาแล้วเค้าบอกว่า 'สงบสุขปรองดอง ปรองดอง' แต่เค้าใช้กำลังคุมเราทุกอย่าง อาจจะไม่ได้กราดยิงทางการเมืองขนาดนั้น แต่ว่า การที่เราโดนลิดรอนสิทธิไม่ให้เลือกตั้ง ก็รุนแรงไหม การที่เราถูกลิดรอนสิทธิไม่ให้รู้ผลเลือกตั้งอย่างโปร่งใสก็รุนแรงได้เหมือนกันค่ะ

ใบไหมว่าตอนนี้ เมืองไทยผ่านความรุนแรงมาทั้ง 2 แบบก็คือเหตุการณ์ความรุนแรงแบบเลือดสาดกับเหตุการณ์ความรุนแรงที่ดูไม่รุนแรงแต่จริงๆ แล้วทุกคนได้รับผลกระทบ

(สัมภาษณ์โดย ฟ้ารุ่ง ศรีขาว)